Η εμπειρία μου ως θεραπεύτρια στην Ελλάδα

Μετά από 2 χρόνια που βρίσκομαι στη χώρα όπου γεννήθηκα νιώθω την ανάγκη να κάνω έναν απολογισμό, για όσα μου δίδαξε η εμπειρία μου εδώ και να καταλήξω σε ορισμένα συμπεράσματα. Γνωρίζω ότι υπάρχουν μουσικοθεραπευτές στην Ελλάδα που τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα, σύμφωνα με τα δεδομένα μιας κοινώς αποδεκτής "επιτυχίας", αλλά η προσαρμογή δεν είναι δεδομένη σε καμία περίπτωση και ειδικά όταν αυτή διακυβεύει βασικές αρχές του θεραπευτή όπως είναι η ευαισθησία, η ενσυναίσθηση και η επικοινωνία.

Η παρακάτω λίστα περιέχει καθαρά προσωπικές εκτιμήσεις.

 1.       Το αμόρφωτο, αδιάφορο και ανενημέρωτο κοινό.

    Ένα μέρος των ψυχικών προβλημάτων των ανθρώπων προκύπτει λόγω της σύγκρουσης του συνειδητού με το ασυνείδητο. Ο εγωισμός από την άλλη, λειτουργεί σαν φράγμα της συνείδησης με αποτέλεσμα όσο πιο εγωιστής είναι κάποιος, τόσο πιο ρηχή να είναι η συνείδησή του και κατά συνέπεια τόσο μεγαλύτερη η σύγκρουση με το ασυνείδητο.  Με άλλα λόγια ο εγωισμός, είναι ένας μηχανισμός άμυνας που εμποδίζει την επέκταση της συνείδησης και ως αποτέλεσμα ο κόσμος να μπλοκάρει οποιαδήποτε πληροφορία θα μπορούσε να διαταράξει την άνεση του εγωισμού του. 

Προσωπικά συνάντησα μεγάλη απροθυμία για οποιαδήποτε θεραπευτική παρέμβαση, παρά την προσφορά μου ακόμα και για δωρεάν συνεδρίες. Η λεκτική επικοινωνία με κάποιον που χρειάζεται βοήθεια και το γνωρίζει,  δίνει θετικές ενδείξεις, οι οποίες όμως δεν προχωρούν ποτέ στο επόμενο στάδιο, δηλαδή της δοκιμής ενός προτεινόμενου θεραπευτικού πλαισίου, στο οποίο θα πρέπει να συμμετέχει ενεργά.

Μια δεύτερη πιθανή ερμηνεία της συμπεριφοράς αυτής είναι η ανευθυνότητα στην οποία είμαστε γαλουχημένοι για αιώνες ως λαός. Είτε πρόκειται για μουσικοθεραπεία είτε για ψυχοσωματική θεραπεία, απαιτείται η υπεύθυνη συμμετοχή και δέσμευση από τον ενδιαφερόμενο. Νομίζω ότι οι περισσότεροι αδυνατούν να δουν μια τέτοιου είδους θεραπευτική παρέμβαση ως  βοήθεια στο πρόβλημά τους , γιατί απλά δε θέλουν να δουν πραγματικά το πρόβλημα. Η αποδοχή  του προβλήματος, προϋποθέτει αυτόματα την παραδοχή ότι «είμαι υπεύθυνος γι’αυτό», γεγονός που θίγει τον, κακώς εννοούμενο εγωισμό που προανέφερα.

2.       Η έλλειψη επαγγελματισμού και διαφάνειας από μέρος των ιδρυμάτων.

Τα δύο αυτά χρόνια που βρίσκομαι στην Ελλάδα, έχω απευθυνθεί σε διάφορα μεγάλα ιδρύματα της Θεσσαλονίκης προκειμένου να ενημερώσω τους τυχόν ενδιαφερομένους για τη μουσικοθεραπεία, για το πώς αυτή θα μπορούσε να ενταχθεί και να ενσωματωθεί στο ήδη υπάρχον πρόγραμμα θεραπειών και φυσικά για πιθανή συνεργασία. 

Πέραν της ελλιπούς οργάνωσης και της αμφιλεγόμενης συμπεριφοράς που έτυχα, μου δόθηκε η εντύπωση πως οι περισσότεροι δεν ξέρουν τι ακριβώς είναι η μουσικοθεραπεία, αλλά αρνούνται ή φοβούνται να ρωτήσουν για να μη δείξουν άγνοια, κι όταν πας να εμβαθύνεις περισσότερο, απλά σε κόβουν.  Ως αποτέλεσμα, έγινα δέκτης εξόφθαλμων ψεμάτων, αλλά και απόκρυψης σημαντικών πληροφοριών που αφορούσαν την εδραίωση ή όχι μιας συνεργασίας, προτάσεων για θεραπευτικά πλαίσια διάρκειας πολλών ωρών (ενώ είθισται να διαρκούν από 40 λεπτά έως 1 ώρα περίπου, με συγκεκριμένες εξαιρέσεις) και πολλής πολλής ασάφειας,  και ειδικά σε σύγκριση με την τυπικότητα και αμεσότητα που απαιτούσαν από μέρους μου.

Το μισθολογικό είναι ακόμα ένα κεφάλαιο το όποιο για διάφορους λόγους δε θα θίξω εδώ. 

Δυστυχώς, και το τραγικότερο όλων κατ’ εμέ, είναι η παντελής απουσία συνεργασίας και της από κοινού δουλειάς που απαιτείται, για την εκπλήρωση κάποιου σκοπού (ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι καθαρά ενημερωτικό) ή για τη δημιουργία ακραιφνών  επαγγελματικών προτάσεων που θα ανταποκρίνονταν στις  ίδιες ανάγκες του ιδρύματος.

3.       Η έλλειψη κριτηρίου για την πλήρωση μιας θέσης μουσικοθεραπευτή. 

Από το ίδρυμα, στο οποίο έκανα μέρος της πρακτικής μου, στη Θεσσαλονίκη, ως τις προκηρύξεις για θέσεις μουσικοθεραπευτών σε διάφορους δήμους, προσλαμβάνονται άτομα τα οποία δεν είναι μουσικοθεραπευτές. Τα άτομα αυτά, πρόκειται είτε για μουσικούς που παρακολούθησαν κάποια μαθήματα ή σεμινάρια μουσικοθεραπείας , είτε είναι ψυχολόγοι που εξουσιοδοτούνται από τους ανωτέρους τους (ή τον ανώτερο εαυτό τους), να  χρησιμοποιούν τη μουσική κατά βούληση, ονομάζοντας την πρακτική αυτή «μουσικοθεραπεία». 

Επίσης έχει παρατηρηθεί, ορισμένοι μουσικοθεραπευτές , να χρησιμοποιούν τίτλους σχετικούς με το επάγγελμα, οι οποίοι δεν υφίστανται και δεν τεκμηριώνονται από τις σπουδές ή την πρακτική τους.

4.       Η απουσία του συλλόγου μουσικοθεραπευτών. 

Όντας εγγεγραμμένη στα ενημερωτικά μηνύματα του συλλόγου μουσικοθεραπευτών Ελλάδας, αποφάσισα να μην εγγραφώ στον ίδιο το σύλλογο γιατί δεν έχει πέσει στην αντίληψή μου κάποια συντονισμένη και οργανωμένη δράση. Ως μέλος του συλλόγου μουσικοθεραπευτών  άλλης  χώρας, λαμβάνω κάθε μήνα μηνύματα  που αναφέρονται στην καθιερωμένη διεξαγωγή συναντήσεων των μουσικοθεραπευτών, με διαφορετική θεματολογία και ομιλητές κάθε φορά, και ακολουθεί πάντα δεύτερο μήνυμα με βίντεο, περιλήψεις και σχολιασμούς πάνω στο θέμα.

Στην Ελλάδα, η μοναδική ομάδα που κινείται στο χώρο είναι διεπιστημονική και προωθεί συγκεκριμένη μέθοδο ψυχαναλυτικής μουσικοθεραπευτικής προσέγγισης.

5.       Η κατάχρηση τίτλων και αντιδεοντολογική συμπεριφορά θεραπευτών άλλων ειδικοτήτων.

Η λίστα είναι μεγάλη, και περιλαμβάνει από περιπτώσεις ατόμων που πηγαίνουν σε νηπιαγωγεία και «ψαρεύουν» πελάτες, διακρίνοντας ανύπαρκτες μαθησιακές ή κινητικές δυσκολίες σε μαθητές, μέχρι ψυχολόγους που δεν έχουν καμία διάθεση για συνεργασία και σε «μεταχειρίζονται» χωρίς καμία πρόθεση για συνεργασία, εκτίμηση ή πλήρη άγνοια  για το επάγγελμα του μουσικοθεραπευτή.

και φυσικά,

 6.       Η απαξίωση και αδιαφορία από οικείους και γνωστούς σε σχέση με το επάγγελμα.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν σπουδές μουσικοθεραπείας σε καμία βαθμίδα. Όσοι είναι διπλωματούχοι μουσικοθεραπευτές έχουμε σπουδάσει στο εξωτερικό. Κάποιοι από εμάς έχουμε κάνει και τις πρακτικές μας στο εξωτερικό και σίγουρα έχουμε κάνει πολλές πολλές ώρες προσωπικής θεραπείας και εποπτειών. 

Για κάποιο λόγο λοιπόν, κατά τη διάρκεια των σπουδών και όσο βρίσκεσαι εκτός συνόρων, έχεις μεγαλύτερη αξία απ’ ότι όταν επιστρέφεις στη χώρα σου. Για κάποιο λόγο, η προσπάθεια απόκτησης του  πτυχίου έχει μεγαλύτερη αξία από το ίδιο το πτυχίο. Έτσι, επιστρέφοντας, κι αν θέλεις να διατηρήσεις επαφές με συγγενείς και φίλους, πρέπει να αποδείξεις ότι γνωρίζεις κάτι περισσότερο, το οποίο συχνά αμφισβητείται ή στη χειρότερη,  χλευάζεται. 

Με άλλα λόγια, τα δύο αυτά χρόνια που βρίσκομαι στην Ελλάδα αισθάνομαι ότι μια πτυχή της προσωπικότητάς μου είναι σε μόνιμη βάση αντικείμενο κακοποίησης . Νιώθω ότι οι σπουδές μου άνοιξαν ορίζοντες ενσυναίσθησης όπου η ευαισθησία είναι δύναμη κι όχι μειονέκτημα, αλλά δε βρίσκω διαύλους ίσης επικοινωνίας. Έχω μονίμως την αίσθηση ότι βρίσκομαι αρκετά βήματα πιο μπροστά από τον συνομιλητή μου, στον οποίο όταν επιχειρώ να του δείξω ότι υπάρχει κι «άλλη πλευρά» στο ζήτημα που τον απασχολεί, εισπράττω άρνηση με πολλούς και διάφορους τρόπους. 

Δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι ανήκω στο «μέσο όρο» και το γεγονός ότι έγινα δεκτή στο συγκεκριμένο μεταπτυχιακό art-therapy/μουσικοθεραπείας το αποδεικνύει. Και μπορεί η ευαισθησία να πηγαίνει χέρι-χέρι με την υπευθυνότητα, αλλά όταν η μοναδική πηγή ενέργειας και ουσιαστικής ανάδρασης, είναι από ανθρώπους που δε βρίσκονται στο κοντινό μου περιβάλλον, φτάνω στο σημείο να αναρωτιέμαι που βρίσκεται τελικά η θέση μου, πράγμα που με αποδυναμώνει και με αποσυντονίζει.

Στα πλαίσια των σπουδών μου έμαθα μια βασική αρχή: δεν έχεις το δικαίωμα σαν θεραπευτής, να αφαιρέσεις την ψευδαίσθηση του άλλου, αν δεν έχεις κάτι καλύτερο να του προτείνεις.
Έτσι λοιπόν αποφάσισα, αν μη τι άλλο, να κάνω ένα διάλειμμα από το blog αυτό μια που ο αρχικός λόγος δημιουργίας του δεν υφίσταται πλέον.  Ίσως στο μέλλον να αλλάξω περιεχόμενο, ίσως αν προκύψει κάποια ανατροπή στα δεδομένα μου, να επανέλθω, αλλά για την ώρα βάζω  «.»

Καλή συνέχεια σε όλους!

Χαρακτηριστικά προσαρμοσμένου και συνειδητοποιημένου παιδιού