Πρωτογενής Προοδευτική Αφασία
Η γλώσσα στην άνοια

Για την παρουσίαση ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο


https://prezi.com/p/7ny5nn6lf_xj/

Οι τρεις φάσεις των ναρκισσιστικών σχέσεων : υπερεκτίμηση, απαξίωση, απόρριψη

H σχέση με ένα άτομο με Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας μοιάζει πολύ με τρενάκι του λούνα παρκ, που τη μια πηγαίνει πολύ ψηλά και την άλλη πέφτει απότομα. Είναι μια κατάσταση “Jekyll και Hyde” που τη μια στιγμή παρουσιάζεται με έναν τρόπο και με άλλον την επόμενη.

Οι άνθρωποι συνήθως συνάπτουν σχέσεις για να αγαπήσουν και να αγαπηθούν, για να συνδεθούν με κάποιον άλλον, γιατί το έχουν ανάγκη. Οι ναρκισσιστές αντίθετα μπαίνουν σε μια σχέση για εντελώς διαφορετικούς λόγους. Δεν αισθάνονται αγάπη ή ενσυναίσθηση για τον άλλον και δεν έχουν την ικανότητα να συνδέονται ουσιαστικά και να σχηματίζουν φυσιολογικούς δεσμούς.

Ωστόσο, οι ναρκισσιστές χρειάζονται τους ανθρώπους περισσότερο από οποιονδήποτε. Αυτό συμβαίνει γιατί ολόκληρο το οικοδόμημα της αυτοεκτίμησής και της προσωπικής τους αξίας εξαρτάται από το θαυμασμό των άλλων και τα συναισθήματά τους βρίσκονται σε μια διαρκή επισφαλή ισορροπία όπου από τη μια έχουν ανάγκη τους άλλους κι από την άλλη θέλουν να μείνουν μόνοι τους.

Τα άτομα με τη διαταραχή αυτή, αισθάνονται ένα τεράστιο εσωτερικό κενό, το οποίο είναι πάντα παρόν και το μόνο που μπορεί να το “γεμίσει” είναι η αγάπη και η εκτίμηση κάποιου άλλου. Ωστόσο, το “γέμισμα” αυτό είναι πάντα προσωρινό γιατί τίποτα δεν τα ικανοποιεί πραγματικά.

Οι ναρκισσιστές είναι εντελώς εγωκεντρικοί και αγνοούν τις επιθυμίες και τις ανάγκες των άλλων. Σκοπός της σύναψης σχέσεων είναι να έχουν κάποιον διαθέσιμο για σεξ, ή για να τους τονώνει τον εγωισμό ή για να ικανοποιεί οποιαδήποτε ανάγκη έχουν οι ίδιοι. Μια σχέση με έναν Ναρκισσιστή ακολουθεί πάντα τρεις φάσεις : αυτήν της υπερεκτίμησης, της απαξίωσης και της απόρριψης.

Η φάση της υπερεκτίμησης

Ο Ναρκισσιστής είναι πολύ προσεκτικός όταν επιλέγει στόχο. Συνήθως, το κριτήριο επιλογής είναι το στάτους του, δηλαδή αυτό που αντιπροσωπεύει ο Άλλος. Πρέπει να είναι ελκυστικός, δημοφιλής, πλούσιος ή προικισμένος σε κάποιον τομέα της ζωής του. Όσο πιο σημαντικό θεωρεί ο Ναρκισσιστής το στάτους αυτό, τόσο μεγαλύτερη είναι η αξία που προσδίδει στον Άλλον.

Μόλις επιλεγεί ο “στόχος”, ο Ναρκισσιστής δεν παίρνει τα μάτια του από πάνω του. Η προσέγγιση του είναι πολύ προσεκτική και προβάλλει την τέλεια για τον Άλλον εικόνα. Είναι εξαιρετικά περιποιητικός, δείχνει πολύ ενδιαφέρον για τον Άλλον και τον φροντίζει με κάθε τρόπο, στο στάδιο αυτό. Τον προσέχει σαν θησαυρό, του κάνει κομπλιμέντα και τον συνεπαίρνει με κάθε τρόπο.

Τοποθετεί το “στόχο” του σε ένα βάθρο και τον λατρεύει σαν είδωλο. Είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει στη ζωή του σ'αυτήν τη φάση. Από την πλευρά του ο Ναρκισσιστής βρίσκεται σε κατάσταση ευφορίας, γεμάτος ελπίδες και όνειρα. Κι αυτό είναι το πιο κοντινό σημείο που μπορεί να φτάσει στο να νιώσει ερωτευμένος.

Ο “στόχος” πιθανότατα έχει "γαντζωθεί" με όλην αυτήν την προσοχή πάνω του και συνήθως είναι η φάση όπου οι περισσότεροι σκέφτονται ότι έχουν βρει την αδερφή-ψυχή τους. Ο άνθρωπος που τους πολιορκεί είναι ακριβώς αυτό που θέλουν σε έναν σύντροφο (επειδή ο Ναρκισσιστής έχει μάθει να αντανακλά ό,τι μπορεί να προσελκύσει το στόχο του) και δεν μπορούν να πιστέψουν πόσο τυχεροί είναι που αυτός ο άνθρωπος είναι ακόμα ελεύθερος.

Αυτό που δεν ξέρουν ή δε θα μπορούσαν να φανταστούν είναι αυτό που ακολουθεί.

Η φάση της Απαξίωσης

Οι ειδικοί διακρίνουν δύο είδη Ναρκισσιστών: τους εγκεφαλικούς τύπους και τους σωματικούς. Ειδικά στην περίπτωση του Σωματικού Ναρκισσιστή, η φάση της υπερκτίμησης διαρκεί συνήθως από λίγες εβδομάδες μέχρι μερικούς μήνες, που είναι αρκετός καιρός για να σιγουρευτεί ότι έχει εξασφαλίσει την αγάπη και την αφοσίωση του “στόχου” του. Ο Άλλος δεν γνωρίζει ότι αυτό που έβλεπε στην πρώτη φάση της σχέσης, ήταν ένας ψεύτικος εαυτός, μια μάσκα που στη δεύτερη φάση, πέφτει και αρχίζει να αποκαλύπτεται η πραγματικότητα.

Η αλλαγή στη συμπεριφορά του μπορεί να είναι σταδιακή ή απότομη. Ξαφνικά, η προσοχή που σου έδινε τόσο απλόχερα και με τόσο ζήλο, έχει εξαφανιστεί και αντικατασταθεί από αδιαφορία και σιωπή. Μπορεί να περάσουν μέρες ή εβδομάδες χωρίς να έχεις νέα του. Δεν απαντά στα τηλεφωνήματα ή στα μηνύματά σου, δεν κρατά τις υποσχέσεις του, και μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο να έχει  παράλληλη σχέση. Ο "στόχος" μένει μπερδεμένος και αναρωτιέται τι λάθος έκανε ώστε να προκαλέσει μια τέτοια αλλαγή.

Αυτό που συμβαίνει στον ψυχισμό του ναρκισσιστή στο στάδιο αυτό, είναι ότι αρχίζει να αναδύεται και πάλι το κενό. Η κατάσταση που του έτρεφε τον εγωισμό έχει αρχίσει να εξασθενεί μέσα του και γι' αυτό αρχίζει να αμφισβητεί την αξία του Άλλου, ότι ίσως τελικά δεν ήταν τόσο σημαντικός, διότι αν όντως ήταν το κενό δε θα επέστρεφε.

Αναστατώνεται εύκολα, δεν έχει διάθεση και μπορεί να σε κατηγορήσει για το οτιδήποτε. Εξαφανίζεται όλο και πιο συχνά ή σταματά εντελώς να σου μιλάει προσπαθώντας να δημιουργήσει απόσταση. Όσο πιο πολύ αποσύρεται ο Ναρκισσιστής, τόσο περισσότερο προσκολλάται ο “στόχος”. Ενώ όσο εσύ προσπαθείς να κερδίσεις την προσοχή του και να καταλάβεις τι συμβαίνει, τόσο τον προκαλείς και απομακρύνεται περισσότερο. Στη φάση αυτή, μπορεί να αρχίσει να επικρίνει και να κατηγορεί τον “στόχο” για τα πάντα και να τον αντιμετωπίζει σαν ένα συναισθηματικό σάκο του μποξ.

Ο “Στόχος” είναι συντετριμμένος γιατί ο Ναρκισσιστής έχει φύγει χωρίς καμιά εξήγηση και δεν μπορεί να καταλάβει τι ακριβώς μεσολάβησε και από εκεί που τον είχε βάλει σ'ένα βάθρο, ξαφνικά συμπεριφέρεται σα να μην υπάρχει. Στην πραγματικότητα ο Ναρκισσιστής προβάλλει πάνω στο “στόχο” το συναισθηματικό τους χάος. Τρέφεται από τη δυστυχία του Άλλου, (αρκεί να την έχει προκαλέσει ο ίδιος), όπως ακριβώς μπορεί να τρέφεται από το θαυμασμό του. Γι' αυτόν είναι ακριβώς το ίδιο.

Αυτό είναι το πρόσωπο του σκληρού, αδιάφορου, αναίσθητου, σαδιστή που κρύβεται πίσω από τη μάσκα. Οι περισσότεροι “στόχοι” προσπαθούν απεγνωσμένα να βρουν αυτόν που ερωτεύτηκαν και δεν συνειδητοποιούν ότι αυτό το άτομο δεν υπήρξε ποτέ. Ήταν μια “βιτρίνα”, ένας ρόλος που υποδήθηκε ο ναρκισσιστής για να εξασφαλίσει την τροφοδότησή του.

Ο Ναρκισσιστής δε θα αναλάβει καμία ευθύνη για τις πράξεις και τη συμπεριφορά του επειδή απλά δεν ενδιαφέρεται για τα συναισθήματά σου. Οι νακρισσιστές δεν είναι ικανοί να δημιουργήσουν υγιείς δεσμούς με τους ανθρώπους κι εκείνοι που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη διαταραχή μαθαίνουν με τον πιο άσχημο τρόπο πόσο άσκοπα σκληρή μπορεί να είναι η συμπεριφορά τους. Ο “στόχος” είναι μονάχα ένα αντικείμενο για τον Ναρκισσιστή , του οποίου η χρησιμότητα στη φάση αυτή βρίσκεται σε κάμψη.

Ωστόσο, ο ναρκισσιστής δε θα “πετάξει” μια πιθανή πηγή τροφοδότησης. Αυτό το θέατρο του “σ'αγαπώ/ δε σ'αγαπώ” θα συνεχιστεί για όσο τον εξυπηρετεί ή για όσο θα το επιτρέψει ο Άλλος. Θα επιδιώξει να μπαίνει και να βγαίνει από τη ζωή του σα να μην συνέβη τίποτα, χωρίς ενοχές και εντελώς αδιάφορος για τα συναισθήματά του άλλου.

Μπορεί να συνεχίσει να του ρίχνει ψίχουλα προσοχής, ίσα για να τον κρατήσει συναισθηματικά δεμένο και διαθέσιμο για να καλύψει τις ανάγκες του.

Κάποια στιγμή, θα συμβεί ένα από τα δύο: είτε θα βρει ένα νέο "στόχο", και θα ξεκινήσει από την πρώτη φάση εκ νέου, αγνοώντας τον προηγούμενο “στόχο” εντελώς, ή ο ίδιος ο "στόχος", θα έχει βιώσει αρκετή ψυχωσική κακοποίηση, θα πάρει τον έλεγχο και θα τερματίσει τη “σχέση”, όπου οδηγούμαστε στην τρίτη φάση.

Η φάση της απόρριψης

Είναι σχεδόν εντυπωσιακό να παρακολουθεί κανείς την ευκολία με την οποία ο Ναρκισσιστής μπορεί να απομακρυνθεί από τους συντρόφους του. Οι περισσότεροι αναρωτιούνται “με αγάπησε ποτέ; σήμαινα ποτέ κάτι γι'αυτόν;” Η σύντομη απάντηση είναι “όχι”. Κανείς δεν σημαίνει τίποτα γι'αυτόν. Οι άνθρωποι είναι το μέσο για να τροφοδοτήσει την παθολογία του και μόλις η χρησιμότητά τους ολοκληρώσει την πορεία της, απορρίπτονται απότομα και χωρίς προειδοποίηση.

Το να ξεπεράσει κανείς μια σχέση με έναν Ναρκισσιστή είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Ο “Στόχος” είναι συναισθηματικά εξουθενωμένος, η αυτοεκτίμησή του έχει υποστεί μεγάλη βλάβη από την εξευτελιστική συμπεριφορά και τη συναισθηματική κακοποίηση και ανάλογα από το πότε κατάφερε να σπάσει τη σχέση, μπορεί να έχει μείνει “σκιά του εαυτού του” με πολλή δουλειά μπροστά του για να ξαναφτιάξει την κατακερματισμένη του εικόνα.

Καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της προσπάθειας, να θυμάσαι ότι σκόπιμα σε επέλεξε, σου είπε ψέματα και σε χειραγώγησε για δικό του κέρδος. Δε θα μπορούσες να είχες κάνει τίποτα διαφορετικό και τίποτα απ' όλο αυτό δεν ήταν δικό σου λάθος. Ο ναρκισσιστής θα επαναλάβει το ίδιο μοτίβο με κάθε άτομο, κάθε φορά, μηδενός εξαιρουμένου. Και ως “πρώην” είναι καλό να είσαι σε επιφυλακή γιατί μπορεί πάντα να βρει μια δικαιολογία για να επιστρέψει, όσος καιρός κι αν πέρασε ή όσο άσχημα κι αν συμπεριφέρθηκε.

Είναι καλό η πόρτα να κλείσει οριστικά και αμετάκλητα σε οποιαδήποτε επαφή μαζί του, αλλιώς κινδυνεύεις να επιστρέψεις σε μια “ξαναζεσταμένη” εκδοχή της πρώτης φάσης.

Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας και Οικογένεια

Ένα χαρακτηριστικό των ατόμων που έχουν μεγαλώσει με μια μητέρα ή έναν πατέρα (ή και τους δυο γονείς) με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, είναι ότι έχουν μεγαλώσει πιστεύοντας ότι οι πνευματικά διαταραγμένοι είναι οι ίδιοι, κι όχι οι γονείς τους. Το γεγονός αυτό τους αναγκάζει να αμφιβάλλουν συνεχώς για τον εαυτό τους και για τα συναισθήματα που έχουν για εκείνους.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ένα διαρκές αίσθημα ενοχής. Με άλλα λόγια, ενώ μπορεί να υποψιάζεται κανείς ότι κάτι δεν πάει καλά με τους γονείς του, νιώθει ντροπή και μόνο που το σκέφτεται καταλήγοντας να αυτοτιμωρείται γι' αυτό..

Υπάρχουν δύο βασικά είδη ναρκισσιστών γονιών:

Εκείνοι που “καταπίνουν” τα παιδιά τους – αυτοί είναι οι γονείς που βλέπουν τα παιδιά τους ως προεκτάσεις του εαυτού τους. Οι γονείς αυτοί εμπλέκονται μανιωδώς στη ζωή των παιδιών τους και σε ακραίο βαθμό. Δεν σέβονται τα όρια τους ή δεν τα αναγνωρίζουν ως ξεχωριστά άτομα, και

Εκείνοι που αγνοούν τα παιδιά τους – αυτοί είναι οι γονείς που έχουν ελάχιστο ενδιαφέρον για τα παιδιά τους. Αυτοί βλέπουν ξεκάθαρα μόνο τα όρια μεταξύ των ίδιων και των παιδιών τους κι ως αποτέλεσμα παραμελούν τη φροντίδα τους ή προβάλλουν οποιοδήποτε ενεργό ενδιαφέρον για τη ζωή τους.

Περαιτέρω ενδείξεις για τη συμπεριφορά των γονιών με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι οι παρακάτω:

Έλεγχος μέσω της συνεξάρτησης - “Μη με αφήσεις. Σε χρειάζομαι. Δε μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα” είναι κάτι που μπορεί να διατυπώθηκε λεκτικά ή να σου το πέρασαν μέσω χειρισμού. Κάτι τέτοιο κατέστησε αδύνατο να ζήσεις μια αυτόνομη ζωή ή να δημιουργήσεις ανεξάρτητες προτεραιότητες από των γονιών σου.

Η ενοχή - Μια άλλη μέθοδος ελέγχου ήταν η διαρκής πρόκληση ενοχών προκειμένου να κάνεις αυτό που ήθελαν εκείνοι. “Έχω κάνει τόσα για 'σένα, θυσίασα τα πάντα για 'σένα” είναι φράσεις που σε κάνουν να αισθάνεσαι υποχρεωμένος, πράγμα που μεταφράζεται σε πλήρη υπακοή σε εκείνους.

Σε αγαπούσαν μόνο όταν έκανες αυτό που ήθελαν - οι ναρκισσιστές γονείς, έχουν την τάση να αποσύρουν πολύ εύκολα την αγάπη τους. Αν δεν κατάφερνες να κάνεις αυτό που ήθελαν, θα σε τιμωρούσαν αυστηρά ή δε θα σου μιλούσαν για καιρό. Ένιωθες ότι σε αγαπούσαν μόνο όταν τους αποδείκνυες την αξία σου.

Έπρεπε να πατσίσουν αυτό που τους έκανες - Όταν έκανες κάποιο “λάθος”, όσο ασήμαντο κι αν ήταν, ή έκανες κάτι ενάντια στη θέλησή τους, έπρεπε να τιμωρηθείς. Αυτός ο παιδαριώδης τρόπος εκδίκησης μπορεί να ήταν διακριτικός ή πολύ προφανής. Για παράδειγμα, μπορεί να σαμποτάριζαν σκόπιμα κάτι για το οποίο νοιαζόσουν, έσπαζαν πράγματά σου ή σου τα έκρυβαν.

Δε σεβάστηκαν ποτέ τα όριά σου - Δεν είχες ποτές κάποιο δικό σου “προσωπικό” χώρο για να μεγαλώσεις. Οι γονείς σου μπορεί να έμπαιναν στο δωμάτιό σου, να έψαχναν τα προσωπικά σου αντικείμενα χωρίς δεύτερη σκέψη και ενίοτε να χρησιμοποιούσαν κάτι που έβρισκαν, εναντίον σου.

Σε ανταγωνίζονταν - Αν για παράδειγμα αγοράζες κάτι ωραίο, ή θα σου το έπαιρναν ή θα αγόραζαν κάτι καλύτερο για τον εαυτό τους.

Τα επιτεύγματά σου ήταν “δικά τους” - όταν κάποιος σε επιβράβευε για κάτι που έκανες καλά, ο γονιός σου επενέβαινε αμέσως στρέφοντας την προσοχή στον ίδιο. Αν για παράδειγμα κάποιος σε συνέχαιρε για τις αθλητικές σου επιδόσεις, ο γονιός θα επενέβαινε με μια φράση όπως “Ναι, το πήρε από 'μένα”. 

Σου έλεγαν συνεχώς ψέματα - Ένας από τους μηχανισμούς για να σε χειραγωγήσουν, να σε ελέγξουν και να σε εκμεταλλευτούν με οποιοδήποτε τρόπο, ήταν τα ψέματα. Δεν ήσουν ποτέ σίγουρος αν μπορούσες να τους εμπιστευτείς, αν ήταν αληθινοί και ειλικρινείς μαζί σου ή αν σου ετοίμαζαν μια παγίδα για να πέσεις μέσα.

Δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ για τα συναισθήματά σου - Αισθανόσουν ότι δε μπορούσες ποτέ να μοιραστείς τα συναισθήματά σου με τους γονείς σου γιατί είτε θα σε κορόιδευαν, είτε θα κατέληγαν να μιλούν για τον εαυτό τους. Με κάποιο τρόπο, ό, τι κι αν σε απασχολούσε ως παιδί κατέληγε σε υπόθεση που στρέφονταν γύρω από εκείνους κι όχι εσένα.

Σε προσέβαλλαν συνέχεια – Οι γονείς σου σε υποτιμούσαν, σε απαξίωνεαν και σε ταλαιπωρούσαν σε μόνιμη βάση. Μπορεί ακόμα και να επέμεναν να τονίζουν κάποια ανασφάλειά σου, την οποία χρησιμοποιούσαν για να σε ταπεινώσουν.

Ασκούσαν υπερβολικό έλεγχο πάνω σου – με άλλα λόγια, όταν δεν τους υπάκουες, θα σε τιμωροούσαν. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο “υπάκουσέ με ή θα τιμωρηθείς”. Η φύση της τιμωρίας μπορεί να ήταν συναισθηματική ή σωματική, συμπεριλαμβανομένου συναισθηματικών εκβιασμών ή/και ξυλοδαρμών.

Πρόκληση πνευματικής σύγχυσης – προκειμένου να σε ελέγξουν, χρησιμοποιούσαν μια ψυχολογική τακτική χειρισμού για να σου προκαλέσουν πνευματική σύγχυση. Αυτό σημαίνει ότι σε έκαναν σκόπιμα να νιώσεις ότι τρελαίνεσαι ή να αμφιβάλλεις για τη λογική σου, για να έχουν το πάνω χέρι. Μια τέτοια τακτική δημιουργεί μόνιμη αμφιβολία για το ίδιο το άτομο κατά την παιδική ηλικία, την εφηβεία ή και την ενήλικη ζωή του.

Ήσουν ο “γονιός” του γονιού σου – ως παιδί, είχες επιφορτιστεί με τη φροντίδα του γονιού σου. Είχες μετατραπεί σε έναν αναπληρωματικό γονιό που έπρεπε να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, αντί να φροντίζει εκείνος τις δικές σου.

Οι γονείς σου είχαν ένα “αγαπημένο” παιδί – στην οικογένειά σου ένα παιδί ήταν το αγαπημένο και ένα ο αποδιοπομπαίος τράγος. Με άλλα λόγια το ένα παιδί το έβλεπαν σαν τέλειο, ενώ το άλλο ήταν το μαύρο πρόβατο και η πηγή κάθε κακού. Οι ρόλοι αυτοί μπορεί να άλλαζαν συχνά.

Αντιδρούσαν πολύ έντονα σε κάθε μορφή κριτικής – Αν μπήκες ποτέ στη διαδικασία να επικρίνεις τον πατέρα ή τη μητέρα σου, ποια ήταν η αντίδρασή τους; Αν κάποιος από τους δύο ήταν ναρκισσιστής, είναι πιθανό να αντέδρασαν με ακραίο τρόπο: φωνές ή και βία σωματική είναι πιθανά.

Προβολή της κακής τους συμπεριφοράς πάνω σου – για παράδειγμα, αν ήσασταν σε κάποια διένεξη μπορεί να σου φώναζαν με υστερικό τρόπο “πώς τολμάς και μιλάς έτσι στη μητέρα σου. Πήγαινε στο δωμάτιό σου και θα τα ξαναπούμε όταν σταματήσεις να τσιρίζεις”.

Δεν έδειξαν ποτέ καθόλου ενσυναίσθηση – δε σε ρώτησαν ποτέ για τα συναισθήματά σου, δε σου στάθηκαν ψυχολογικά ή νοιάστηκαν πραγματικά για εσένα. Έμοιαζαν να ενδιαφέρονται αποκλειστικά για τα προσωπικά τους συναισθήματα.

Αυθεντίες – ακόμα κι όταν έκαναν κάποιο λάθος ή σε αντιμετώπιζαν με άδικο τρόπο, δε σου ζητούσαν ποτέ συγνώμη. Όταν τους αντιμετώπιζες για το γεγονός, αρνούνταν όλες τις κατηγορίες και προσπαθούσαν να στρέψουν την ευθύνη πάνω σου.

Τους άρεσε να παρουσιάζουν την εικόνα της τέλειας οικογένειας στους απ' έξω – Είναι πιθανό οι γονείς σου να έφταναν σε ακραία σημεία προκειμένου να περάσουν την εικόνα της αγαπημένης, επιτυχημένης, αξιοζήλευτης οικογένειας. Πιθανότατα γνώριζες πολύ καλά πόσο ψεύτικο ήταν όλο αυτό, αλλά σιωπούσες φοβούμενος την οργή τους.

Στα παραπάνω μπορεί να αναγνωρίζεις κάποιες συμπεριφορές των γονιών σου ή και όλες (σ' αυτήν την περίπτωση, προσοχή!)

Αν αναρωτιέσαι ακόμα αν είσαι το παιδί ενός ναρκισσιστή, είναι πιθανό να αντιμετωπίζεις προβλήματα όπως:

• Συνεξάρτηση στις σχέσεις σου
• Περιορισμένη αίσθηση του εαυτού
• Μη ξεκάθαρα διαπροσωπικά όρια και αδυναμία να πεις “όχι”
• Χρόνια ενοχή ή ντροπή
• Αποστροφή προς τον ίδιο σου τον εαυτό
• Κενότητα
• Θέματα έλλειψης εμπιστοσύνης
• Αδυναμία έκφρασης ή διαχειρισμού συναισθημάτων
• Άγχος ή κατάθλιψη
• Τάση να ικανοποιείς πάντα τους άλλους

(σε άλλη ανάρτηση θα αναφερθώ για τους μηχανισμούς διαχείρισης της συμπεριφοράς γονιών με ΝΔΠ, στην ενήλικη ζωή και τι μπορεί να γίνει προκειμένου να καταφέρει κανείς να βιώσει μια πιο γεμάτη και ουσιαστική ζωή)

Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι ένα θέμα που αγγίζει πολύ κόσμο. Παρ' όλ'αυτά δεν έχω αναφερθεί σ' αυτήν ως τώρα. Ένας λόγος είναι η ιδιαίτερη δυναμική που αποκτά μια σχέση ενός ατόμου με ενσυναίσθηση κι εκείνου με τη συγκεκριμένη διαταραχή (θέμα στο οποίο θα επανέλθω με άλλη δημοσίευση). Ένας άλλος είναι γιατί ζούμε σε μια ναρκισσιστική κοινωνία οπότε καθίσταται συχνά δύσκολο να εντοπίσουμε και να ονομάσουμε “πρόβλημα” κάτι που θεωρείται νόρμα.

Στη συγκεκριμένη δημοσίευση θα αναφερθώ πολύ γενικά στην κατάσταση αυτή και ο σκοπός της είναι όχι τόσο η ευαισθητοποίηση των ίδιων των ατόμων με τη διαταραχή αυτή – θα ήταν σχεδόν αφελές να πιστεύει κανείς κάτι τέτοιο, αλλά γιατί η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι η μόνη ίσως κατάσταση, για την οποία καταλήγουν να βλέπουν ειδικό εκείνοι, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στο άτομο που πάσχει από αυτήν.

Γενικά

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι ένας από τους διάφορους τύπους διαταραχών προσωπικότητας και πρόκειται για μια ψυχική κατάσταση, στην οποία το άτομο έχει μια “φουσκωμένη” αίσθηση της σπουδαιότητάς του, μια βαθιά ανάγκη για υπερβολική προσοχή και θαυμασμό, προβληματικές σχέσεις και έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους. Αλλά πίσω από τη μάσκα μιας ακραίας αυτοπεποίθησης, υπάρχει μια εύθραυστη αυτοεκτίμηση που είναι ευάλωτη στην παραμικρή κριτική.

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας προκαλεί προβλήματα σε πολλούς τομείς της ζωής, όπως οι σχέσεις, η εργασία, το σχολείο ή οι οικονομικές υποθέσεις. Τα άτομα με τη διαταραχή αυτή μπορεί να είναι γενικά δυστυχισμένα και απογοητευμένα όταν δεν τυγχάνουν της μεταχείρισης που επιθυμούν ή όταν δε λαμβάνουν το θαυμασμό και την προσοχή που πιστεύουν ότι αξίζουν. Στην περίπτωση αυτή είναι πιθανό να αισθάνονται ότι οι σχέσεις τους δεν τους ικανοποιούν ή να κάνουν τους άλλους, με τη συμπεριφορά τους, να τους αποφεύγουν.

Η θεραπεία για τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας επικεντρώνεται στην ψυχοθεραπεία μέσω ομιλίας.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της διαταραχής καθώς και η σοβαρότητά τους, ποικίλλουν. Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να:

• Έχουν υπερβολική αίσθηση προσωπικής αξίας
• Πιστεύουν ότι αξίζουν ειδικής μεταχείρισης και δικαιωμάτων και απαιτούν συνεχή, υπερβολικό θαυμασμό.
• Περιμένουν να αναγνωρίζονται ως ανώτεροι ακόμα κι αν δεν έχουν κάποιο επίτευγμα να επιδείξουν.
• Υπερβάλλουν για επιτεύγματα και ταλέντα.
• Έχουν έντονες φαντασιώσεις επιτυχίας, δύναμης, λαμπρότητας, ομορφιάς ή για τον τέλειο σύντροφο.
• Πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι και ότι μπορούν να συσχετιστούν μόνο με εξίσου εξαιρετικούς ανθρώπους.
• Μονοπωλούν τις συνομιλίες και υποτιμούν ή απαξιώνουν ανθρώπους που αντιλαμβάνονται ως κατώτερους.
• Περιμένουν να έχουν ιδιαίτερη μεταχείριση και αναντίρρητη συμμόρφωση των άλλων με τις επιταγές και προσδοκίες τους.
• Εκμεταλλεύονται τους άλλους για να πάρουν αυτό που θέλουν.
• Δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να αναγνωρίσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.
• Ζηλεύουν τους άλλους και πιστεύουν ότι όλοι ζηλεύουν τους ίδιους.
• Συμπεριφέρονται με έπαρση ή υπεροψία, είναι αλαζόνες, καυχιούνται και έχουν επιτηδευμένη συμπεριφορά.
• Επιμένουν να έχουν το καλύτερο από οτιδήποτε-το καλύτερο αυτοκίνητο, τα καλύτερα ρούχα, τα καλύτερα έπιπλα κλπ.

Παράλληλα, τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας αντιμετωπίζουν προβλήματα στο να χειριστούν οτιδήποτε αντιλαμβάνονται ως κριτική και μπορεί:

• Να γίνουν ανυπόμονοι ή οξύθυμοι όταν δεν τυγχάνουν ειδικής μεταχείρισης.
• Έχουν σημαντικά προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και θίγονται εύκολα.
• Αντιδρούν με οργή ή περιφρόνηση και προσπαθούν να υποτιμήσουν τον άλλον για να φανούν οι ίδιοι ανώτεροι.
• Δυσκολεύονται να ρυθμίσουν συναισθήματα και συμπεριφορές.
• Βιώνουν σοβαρές δυσκολίες όταν πρέπει να διαχειριστούν το άγχος τους ή να προσαρμοστούν σε κάποια αλλαγή.
• Μπορεί να πέσουν σε κατάθλιψη ή να έχουν κακή διάθεση όταν οι καταστάσεις που βιώνουν δεν τους επιτρέπουν να αγγίξουν την τελειότητα όπως την έχουν συλλάβει οι ίδιοι.
• Έχουν κρυφά αισθήματα ανασφάλειας, ντροπής, ταπείνωσης και νιώθουν ευάλωτοι.

Πότε πρέπει να απευθυνθεί το άτομο σε ειδικό

Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας δε θέλουν να πιστεύουν ότι κάτι δεν πάει καλά, επομένως είναι απίθανο να ζητήσουν θεραπεία. Αν το κάνουν, είναι πιο πιθανό να ζητήσουν βοήθεια για τα συμπτώματα κατάθλιψης που μπορεί να έχουν, λόγω χρήσης ναρκωτικών, αλκοόλ ή γενικά για κάποιον άλλο λόγο, που δε σχετίζεται όμως με τη διαταραχή αυτή καθεαυτή. Επίσης είναι πολύ δύσκολο να δεσμευτούν σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο, μια που η ευθιξία τους θα τους κάνει να βιώσουν τη διαδικασία ως προσβλητική για την αυτοπεποίθησή τους.

Αιτίες

Δεν είναι γνωστό τι προκαλεί τη διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας. Όπως η ίδια η ανάπτυξη της προσωπικότητας ή στην περίπτωση των άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας, πρόκειται για μια διαδικασία πολύπλοκη και πολύπλευρη. Μπορεί να συνδέεται με:

Το περιβάλλον – η υπερβολική λατρεία ή η υπερβολική κριτική από πλευράς των γονέων κατά την παιδική ηλικία μπορεί να απορυθμίζουν την εμπειρία του παιδιού.

Η Γενετική - κληρονομικοί παράγοντες

Η νευροβιολογία – η σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου, της συμπεριφοράς και της διαδικασίας της σκέψης.

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές της διαταραχής αυτής και άλλων συνθηκών που μπορεί να συνυπάρχουν, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Δυσκολίες στις σχέσεις
• Προβλήματα στην εργασία
• Κατάθλιψη και άγχος
• Προβλήματα σωματικής υγείας
• Κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών
• Αυτοκτονικές σκέψεις ή συμπεριφορά