Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι ένα θέμα που αγγίζει πολύ κόσμο. Παρ' όλ'αυτά δεν έχω αναφερθεί σ' αυτήν ως τώρα. Ένας λόγος είναι η ιδιαίτερη δυναμική που αποκτά μια σχέση ενός ατόμου με ενσυναίσθηση κι εκείνου με τη συγκεκριμένη διαταραχή (θέμα στο οποίο θα επανέλθω με άλλη δημοσίευση). Ένας άλλος είναι γιατί ζούμε σε μια ναρκισσιστική κοινωνία οπότε καθίσταται συχνά δύσκολο να εντοπίσουμε και να ονομάσουμε “πρόβλημα” κάτι που θεωρείται νόρμα.

Στη συγκεκριμένη δημοσίευση θα αναφερθώ πολύ γενικά στην κατάσταση αυτή και ο σκοπός της είναι όχι τόσο η ευαισθητοποίηση των ίδιων των ατόμων με τη διαταραχή αυτή – θα ήταν σχεδόν αφελές να πιστεύει κανείς κάτι τέτοιο, αλλά γιατί η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι η μόνη ίσως κατάσταση, για την οποία καταλήγουν να βλέπουν ειδικό εκείνοι, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στο άτομο που πάσχει από αυτήν.

Γενικά

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι ένας από τους διάφορους τύπους διαταραχών προσωπικότητας και πρόκειται για μια ψυχική κατάσταση, στην οποία το άτομο έχει μια “φουσκωμένη” αίσθηση της σπουδαιότητάς του, μια βαθιά ανάγκη για υπερβολική προσοχή και θαυμασμό, προβληματικές σχέσεις και έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους. Αλλά πίσω από τη μάσκα μιας ακραίας αυτοπεποίθησης, υπάρχει μια εύθραυστη αυτοεκτίμηση που είναι ευάλωτη στην παραμικρή κριτική.

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας προκαλεί προβλήματα σε πολλούς τομείς της ζωής, όπως οι σχέσεις, η εργασία, το σχολείο ή οι οικονομικές υποθέσεις. Τα άτομα με τη διαταραχή αυτή μπορεί να είναι γενικά δυστυχισμένα και απογοητευμένα όταν δεν τυγχάνουν της μεταχείρισης που επιθυμούν ή όταν δε λαμβάνουν το θαυμασμό και την προσοχή που πιστεύουν ότι αξίζουν. Στην περίπτωση αυτή είναι πιθανό να αισθάνονται ότι οι σχέσεις τους δεν τους ικανοποιούν ή να κάνουν τους άλλους, με τη συμπεριφορά τους, να τους αποφεύγουν.

Η θεραπεία για τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας επικεντρώνεται στην ψυχοθεραπεία μέσω ομιλίας.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της διαταραχής καθώς και η σοβαρότητά τους, ποικίλλουν. Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να:

• Έχουν υπερβολική αίσθηση προσωπικής αξίας
• Πιστεύουν ότι αξίζουν ειδικής μεταχείρισης και δικαιωμάτων και απαιτούν συνεχή, υπερβολικό θαυμασμό.
• Περιμένουν να αναγνωρίζονται ως ανώτεροι ακόμα κι αν δεν έχουν κάποιο επίτευγμα να επιδείξουν.
• Υπερβάλλουν για επιτεύγματα και ταλέντα.
• Έχουν έντονες φαντασιώσεις επιτυχίας, δύναμης, λαμπρότητας, ομορφιάς ή για τον τέλειο σύντροφο.
• Πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι και ότι μπορούν να συσχετιστούν μόνο με εξίσου εξαιρετικούς ανθρώπους.
• Μονοπωλούν τις συνομιλίες και υποτιμούν ή απαξιώνουν ανθρώπους που αντιλαμβάνονται ως κατώτερους.
• Περιμένουν να έχουν ιδιαίτερη μεταχείριση και αναντίρρητη συμμόρφωση των άλλων με τις επιταγές και προσδοκίες τους.
• Εκμεταλλεύονται τους άλλους για να πάρουν αυτό που θέλουν.
• Δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να αναγνωρίσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.
• Ζηλεύουν τους άλλους και πιστεύουν ότι όλοι ζηλεύουν τους ίδιους.
• Συμπεριφέρονται με έπαρση ή υπεροψία, είναι αλαζόνες, καυχιούνται και έχουν επιτηδευμένη συμπεριφορά.
• Επιμένουν να έχουν το καλύτερο από οτιδήποτε-το καλύτερο αυτοκίνητο, τα καλύτερα ρούχα, τα καλύτερα έπιπλα κλπ.

Παράλληλα, τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας αντιμετωπίζουν προβλήματα στο να χειριστούν οτιδήποτε αντιλαμβάνονται ως κριτική και μπορεί:

• Να γίνουν ανυπόμονοι ή οξύθυμοι όταν δεν τυγχάνουν ειδικής μεταχείρισης.
• Έχουν σημαντικά προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και θίγονται εύκολα.
• Αντιδρούν με οργή ή περιφρόνηση και προσπαθούν να υποτιμήσουν τον άλλον για να φανούν οι ίδιοι ανώτεροι.
• Δυσκολεύονται να ρυθμίσουν συναισθήματα και συμπεριφορές.
• Βιώνουν σοβαρές δυσκολίες όταν πρέπει να διαχειριστούν το άγχος τους ή να προσαρμοστούν σε κάποια αλλαγή.
• Μπορεί να πέσουν σε κατάθλιψη ή να έχουν κακή διάθεση όταν οι καταστάσεις που βιώνουν δεν τους επιτρέπουν να αγγίξουν την τελειότητα όπως την έχουν συλλάβει οι ίδιοι.
• Έχουν κρυφά αισθήματα ανασφάλειας, ντροπής, ταπείνωσης και νιώθουν ευάλωτοι.

Πότε πρέπει να απευθυνθεί το άτομο σε ειδικό

Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας δε θέλουν να πιστεύουν ότι κάτι δεν πάει καλά, επομένως είναι απίθανο να ζητήσουν θεραπεία. Αν το κάνουν, είναι πιο πιθανό να ζητήσουν βοήθεια για τα συμπτώματα κατάθλιψης που μπορεί να έχουν, λόγω χρήσης ναρκωτικών, αλκοόλ ή γενικά για κάποιον άλλο λόγο, που δε σχετίζεται όμως με τη διαταραχή αυτή καθεαυτή. Επίσης είναι πολύ δύσκολο να δεσμευτούν σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο, μια που η ευθιξία τους θα τους κάνει να βιώσουν τη διαδικασία ως προσβλητική για την αυτοπεποίθησή τους.

Αιτίες

Δεν είναι γνωστό τι προκαλεί τη διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας. Όπως η ίδια η ανάπτυξη της προσωπικότητας ή στην περίπτωση των άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας, πρόκειται για μια διαδικασία πολύπλοκη και πολύπλευρη. Μπορεί να συνδέεται με:

Το περιβάλλον – η υπερβολική λατρεία ή η υπερβολική κριτική από πλευράς των γονέων κατά την παιδική ηλικία μπορεί να απορυθμίζουν την εμπειρία του παιδιού.

Η Γενετική - κληρονομικοί παράγοντες

Η νευροβιολογία – η σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου, της συμπεριφοράς και της διαδικασίας της σκέψης.

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές της διαταραχής αυτής και άλλων συνθηκών που μπορεί να συνυπάρχουν, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Δυσκολίες στις σχέσεις
• Προβλήματα στην εργασία
• Κατάθλιψη και άγχος
• Προβλήματα σωματικής υγείας
• Κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών
• Αυτοκτονικές σκέψεις ή συμπεριφορά