Αρχέτυπα – Μέρος Γ’
Μια συλλογή αρχετύπων ΙV

Ερασιτέχνης

Ο «Εραστής των Τεχνών» δεν ανεβαίνει ποτέ πάνω από το επίπεδο του Ερασιτέχνη και η φράση «πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης» τον χαρακτηρίζει. Παρ’ όλο που η λέξη έχει την αρνητική χροιά του αδέξιου που επιδιώκει μονάχα βασική γνώση και εμπειρία, στην πραγματικότητα πρόκειται γι’ αυτόν που δε παύει ποτέ να αντλεί χαρά από την τέχνη. Γι' αυτό και σε πολλές περιπτώσεις είναι προτιμότερο να διακατέχεται κανείς από την έμπνευση του ερασιτέχνη, παρά από τη σκληρή δουλειά του επαγγελματία. Όπως και τα αρχέτυπα της επιβίωσης, ο Ερασιτέχνης μπορεί να σας προειδοποιεί όταν κινδυνεύετε να γίνετε επιφανειακός στις αναζητήσεις σας, ή να χάσετε την αγάπη για την ενασχόλησή σας, η οποία ήταν που σας τράβηξε αρχικά σ’ αυτήν.

Η σκοτεινή πλευρά του Ερασιτέχνη εκδηλώνεται με προσποίηση βαθύτερης γνώσης, χωρίς να ισχύει στην πραγματικότητα.

Δον Ζουάν (Καζανόβα, Ζιγκολό, Πλανευτής, Εθισμένος στο Σεξ)

Η σεξουαλική ενέργεια μπορεί να προσφέρει μεγάλη δύναμη όταν διοχετεύεται σωστά. Όπως η Μοιραία Γυναίκα, έτσι και το αρχέτυπο του Δον Ζουάν μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε πότε πέφτουμε σε συμπεριφοριστικά κλισέ, βάση του φύλου μας, και  πότε κάνουμε κατάχρηση της γοητείας που ασκούμε στους άλλους. Παρ’ όλο που συνδέεται με τον αισθησιασμό και την κομψότητα, το αρχέτυπο αυτό αντιπροσωπεύει έναν άνθρωπο που βλέπει τις γυναίκες ως θήραμα κι ό,τι κάνει είναι για χάρη της κατάκτησης και μόνο. Ο Εθισμός στο Σεξ δεν έχει να κάνει με την πράξη, αλλά περισσότερο με την ανάγκη απόκτησης του ελέγχου του άλλου. Ο Δον Ζουάν  ακτινοβολεί τη νοοτροπία ότι τον χρειάζονται όλες οι γυναίκες πολύ περισσότερο απ' όσο τις χρειάζεται ο ίδιος, κι ότι είναι άτρωτος μπροστά στη γοητεία τους.

Η θετική πτυχή του αρχέτυπου βρίσκεται στην υποκείμενη ευπάθειά του και στη δύναμη του να ανοίξει διάπλατα μια καρδιά που είναι ικανή να αγαπήσει βαθιά.  Όπως απεικονίζουν πολλές ιστορίες, όταν ο Ζιγκολό βρίσκει το ταίρι του, συναντά και το σύντροφό του. Αλλά το ταίρι αυτό, θα πρέπει να έχει συναισθηματική ανεξαρτησία και μεγάλη αυτοεκτίμηση για να παραμείνει απρόσβλητο  στους χειρισμούς του.

Μηχανικός (Αρχιτέκτων, Χτίστης, Σχεδιαστής)

Ο Μηχανικός έχει κατ' εξοχήν πνεύμα πρακτικό και είναι αφιερωμένος στο να κάνει τα πράγματα να λειτουργούν σωστά. Τα χαρακτηριστικά του αντανακλούν το γειωμένο, ομαλό και με στρατηγικές ικανότητες τρόπο σκέψης του, που μετατρέπει τη δημιουργική ενέργεια σε πρακτική έκφραση. Το αρχέτυπο αυτό εκδηλώνεται επίσης ως ταλέντο στο σχεδιασμό της καθημερινότητας ή της εύρεσης λύσεων σε διλήμματα. Η σκοτεινή πλευρά του Μηχανικού εκδηλώνεται ως χειραγώγηση και οργάνωση καταστάσεων προς όφελος του ίδιου, ανεξάρτητα από τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων.

Εξορκιστής (Σαμάνος)

Η ικανότητα να αντιμετωπίσει κανείς το κακό με τη μορφή της κατοχής από καταστροφικές ή αντικοινωνικές διαθέσεις προς το ίδιο το άτομο είναι εξίσου σημαντικό σήμερα, όσο ήταν και στα ιστορικά χρόνια. Όπως οι σύγχρονοι βιβλικοί μελετητές αναφέρουν ότι οι «δαίμονες» που εξόρκιζε ο Χριστός πρόκειται για μορφές ψυχικής ασθένειας, έτσι μπορούμε να δούμε και τους προσωπικούς μας δαίμονες σαν δυνάμεις  που είναι πέρα από τον έλεγχό μας. Για να συμπεριλάβει κανείς το αρχέτυπο αυτό στην προσωπική του 12άδα ωστόσο, θα πρέπει να έχει βρει ένα δια βίου μοτίβο, κατά το οποίο να εξορκίζει τις αρνητικές διαθέσεις (πνεύματα) ανθρώπων ή κοινωνικών ομάδων.

Η σκιά του αρχέτυπου του Εξορκιστή, επιτίθεται στο κακό που υπάρχει στους άλλους, αλλά δεν έχει το κουράγιο να αντιμετωπίσει τους προσωπικούς του δαίμονες.

Πατέρας (Πατριάρχης, Πρόγονος)

Το αρχέτυπο αυτό συνδυάζει το ταλέντο της δημιουργίας ή της εκκίνησης, με την ικανότητα να επιβλέπει τους άλλους, είτε πρόκειται για βιολογική οικογένεια, είτε για μια ομάδα δημιουργικών ατόμων. Παρ’ όλο που ο Πατέρας έχει πάρει αρνητική χροιά, η οποία συνδέεται ιστορικά με τον πατερναλισμό και την ανδρική κυριαρχία, δεν πρέπει να χάσουμε τα πρωτεύοντα χαρακτηριστικά του θάρρους και της προστατευτικότητας.  Ένας αληθινός Πατέρας οδηγεί και προφυλάσσει όσους βρίσκονται υπό τη φροντίδα του και θυσιάζει τις επιθυμίες του, όταν αυτό είναι αναγκαίο. Η σκοτεινή πλευρά του Πατέρα προκύπτει όταν αυτή η καθοδηγητική φροντίδα και προστασία μετατρέπονται σε δικτατορικό έλεγχο και κατάχρηση εξουσίας.

Το να είναι κανείς βιολογικός πατέρας και οικογενειάρχης, προφανώς δεν αρκεί για να συμπεριλάβετε το αρχέτυπο αυτό στη 12^άδα σας. Χρειάζεται μια δια βίου προσήλωση στο ρόλο του οικογενειακού πατριάρχη, όπως κι αν αντιλαμβάνεστε την οικογένεια αυτή.

Μοιραία Γυναίκα (Μαύρη Χήρα, Σειρήνα, Κίρκη, Πλανεύτρα, Γόησσα)

Το θηλυκό αντίστοιχο του Δον Ζουάν προσθέτει  μερικές φορές το χαρακτηριστικό ότι σκοτώνει τις κατακτήσεις της, ως έκφραση της ικανότητάς της να κυριαρχεί, αντιστρέφοντας τα συμβατικά σεξουαλικά στερεότυπα. Όπως ο Δον Ζουάν, η Μοιραία Γυναίκα έχει ραφιναρισμένες δεξιότητες στο να χειρίζεται τους άντρες, χωρίς να επενδύει συναισθηματικά. Η Μοιραία Γυναίκα είναι ένα σεξουαλικό, αλλά και οικονομικό αρχέτυπο, το οποίο είτε προέρχεται είτε έλκεται από το χρήμα και την εξουσία. Η αποπλάνηση ανδρών με χρήμα και εξουσία για να τους έχει υπό τον έλεγχό της είναι κλασικό κομμάτι του αρχέτυπου αυτού.

Όπως και με τον Δον Ζουάν, η θετική πλευρά του αρχέτυπου βρίσκεται στο άνοιγμα της καρδιάς, το οποίο συχνά συμβαίνει όταν το αρσενικό αντικείμενο απορρίπτει τους χειρισμούς και την εξάρτηση της Μοιραίας Γυναίκας.

Τζογαδόρος

Ο Τζογαδόρος είναι ένα ριψοκίνδυνο άτομο που παίζει με τις πιθανότητες. Το αρχέτυπο αυτό έχει πολλές περισσότερες πτυχές απ’ όσες μπορεί κανείς να φανταστεί, και συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τους χαρτοπαίκτες, αλλά και τους τοξικομανείς και τους επιχειρηματίες. Το αρχέτυπο είναι ενεργό και στον ψυχισμό ατόμων που παίρνουν πολιτικά ρίσκα ή σε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες, όπου «παίζεται» η φήμη τους. Από μια ενεργειακή σκοπιά, ο τζόγος είναι μια προσπάθεια να υπερβεί κανείς την ταχύτητα με την οποία συμβαίνουν  φυσιολογικά οι αλλαγές. Η απόκτηση μεγάλου πλούτου στο καζίνο με μια ζαριά ή το να κερδίσει κανείς το λαχείο είναι μια συγκλονιστική εμπειρία, όχι μόνο για τα χρήματα, αλλά και για την εμπειρία της αίσθησης της συμπίεσης του χρόνου. Το δράμα της προσπάθειας του Τζογαδόρου να ξεπεράσει τις πιθανότητες είναι η ψυχική κλειδαριά για το άτομο αυτό.

Η θετική πτυχή του αρχέτυπου εκφράζεται με το να ακολουθεί κανείς το ένστικτό του, και με την πίστη στη διαίσθησή του, ακόμα κι αν όλοι οι άλλοι αμφιβάλλουν. Από τις επιχειρήσεις ακινήτων μέχρι την επιστημονική έρευνα, τα προαισθήματα έχουν αποδώσει καρποφόρα έκβαση.  Για να εκτιμήσετε αν το αρχέτυπο αυτό σας χαρακτηρίζει, πρέπει να επανεξετάσετε την ικανότητά σας να ακολουθείτε τη διαίσθησή σας κι αυτό που άλλοι μπορεί να θεωρούν «εσωτερική καθοδήγηση». Αναρωτηθείτε πόσες από τις αποφάσεις σας βασίζονται σε ένστικτο παρά σε γεγονότα και στοιχεία.

Τη σχέση σας με τη σκοτεινή πλευρά του αρχέτυπου μπορείτε να την αξιολογήσετε ανάλογα με την ύπαρξη, ή όχι, ψυχαναγκασμού. Άτομα που έχουν εμμονή με το να κερδίσουν λαχεία και αμύθητα πλούτη στα τραπέζια των καζίνο, μπορεί να ξοδεύουν σχετικά λίγα χρήματα, συγκριτικά με τους επαγγελματίες Τζογαδόρους, αλλά η προσήλωσή τους να ξεγελάσουν την τύχη είναι κεντρικό κομμάτι της ζωής τους. Το χαρακτηριστικό αυτό μπορεί να αγγίξει ακόμα και την προσωπική τους ζωή, όπου αναζητούν ένα "τυχερό" χωρισμό, αντί να κάνουν την ψυχική δουλειά που χρειάζεται για να κάνουν τη σχέση τους να λειτουργήσει.

Θεός (Άδωνης, αλλά και Ήρωας)

Είτε πρόκειται για κοσμική εξουσία, είτε για φυσική δύναμη, το αρχέτυπο του Θεού αντιπροσωπεύει την απόλυτη αντρική κυριαρχία. Από τη θετική πλευρά, ο Θεός μπορεί να είναι καλοπροαίρετος και συμπονετικός, πρόθυμος να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του  για να βοηθήσει τους άλλους από αγάπη για την ανθρωπότητα. Η σκοτεινή του πλευρά εκφράζεται μέσω της συμπεριφοράς του δικτάτορα ή του τύραννου, που καταπιέζει τους άλλους κάνοντας κατάχρηση της εξουσίας του, ή χρησιμοποιώντας τη φυσική του ελκυστικότητα για να αποκομίσει αυτό που θέλει χωρίς ποτέ να επιστρέφει την αγάπη που επιζητά. Η συσχέτισή σας με το συγκεκριμένο αρχέτυπο προϋποθέτει   μια αίσθηση μεγάλης δύναμης, την οποία είτε τη χρησιμοποιείτε εγωιστικά, είτε ανιδιοτελώς.