Το Δραματικό Τρίγωνο 

Το Δραματικό Τρίγωνο είναι μια έννοια που εφευρέθηκε στο 1960 από τον Dr. Stephan Karpman, για να περιγράψει με τον απλούστερο δυνατό τρόπο τους ψυχολογικούς ρόλους που παίζουμε σε συνηθισμένες, δυσλειτουργικές σχέσεις.

Κάθε φορά που βιώνουμε μια αρνητική σχέση που μας αποθαρρύνει και μας απογοητεύει, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εμπλακούμε σε ένα τριγωνικό παιχνίδι. Χωρίς να πρόκειται για κάτι το διασκεδαστικό, η λέξη «παιχνίδι» είναι η καταλληλότερη, μια που αυτές οι αρνητικές καταστάσεις είναι παραδόξως σταθερές και ακολουθούν σχεδόν πάντα τους ίδιους αμετάβλητους κανόνες.

Οι πρωταγωνιστές των καταστάσεων αυτών φέρουν ένα από τα ακόλουθα προφίλ:

Το Θύμα: είναι αγνό και αθώο, παθητικό και αβοήθητο, λυπημένο και θλιβερό, αλλά περιέργως αδέξιο και μερικές φορές εξοργιστικό.

Ο Δήμιος ή Διώκτης : κριτικάρει και υποτιμά, προσβλητικός και σκληρός, απειλητικός ή ακόμα και βίαιος, αλλά κυρίως παραφορτωμένος με μια απογοήτευση, την οποία αποζητά να εκτονώσει σε ένα… αθώο θύμα, φυσικά.

Ο Σωτήρας: ευγενικός και γενναιόδωρος, δυνατός και ανιδιοτελής, προστάτης αλλά και ενοχικός. 

Ο καθένας από εμάς εμπίπτει συνήθως σε έναν από τους τρεις αυτούς ρόλους. Και όταν δεν έχουμε κάνει την απαραίτητη δουλειά στη ζωή μας για να αντιμετωπίσουμε τον ανεπίλυτο συναισθηματικό πόνο και τα θέματά μας, οι τρεις αυτοί ρόλοι μετατρέπονται σε δράμα, συναισθηματική δυσλειτουργία, κύκλους καταστροφής ή ακόμα και βία.

Αλλά το θέμα δεν τελειώνει εκεί.Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο όταν τα τρία αυτά πρόσωπα (ή οικογένειες) που είναι παγιδευμένα στο Δραματικό Τρίγωνο καταλήγουν να αλλάζουν ρόλους μεταξύ τους, με τρόπο ώστε το Θύμα να γίνεται ο Διώκτης ( χειραγωγεί, τιμωρεί και κατηγορεί με επιθετικό τρόπο όλους όσους δεν τον/την βοήθησαν αρκετά), και ο Σωτήρας γίνεται το Θύμα (βρίσκεται υπό συνεχή επίθεση, νιώθει κομματιασμένος και εκφράζεται με τη φράση «Μετά από όλα όσα έχω κάνει για σένα, πώς μπορείς να μου φέρεσαι τόσο άσχημα;) και ούτω καθεξής…

Έτσι το Δραματικό Τρίγωνο μετατρέπεται σε έναν ατέρμονο καταστρεπτικό κύκλο.  Και το πραγματικό πρόβλημα είναι η επανάληψη.

Για τους χρόνιους Σωτήρες, ανεξάρτητα από το πόσο ειλικρινείς μπορεί να είναι οι προθέσεις τους («απλά θέλω να βοηθήσω!») τα τελικά αποτελέσματα είναι συνήθως αρκετά τραγικά.  Για τα συνήθη Θύματα, όσο βαθειά αβοήθητα κι αν νιώθουν, σίγουρα θέλουν απεγνωσμένα να σωθούν, αλλά η στάση τους δε λειτουργεί. (Δε μπορούμε ποτέ να σωθούμε χάρη σε κάποιον άλλον, γιατί η πραγματική σωτηρία προέρχεται μόνο από μέσα μας).
Για τους κατά συρροή Διώκτες, φυσικά και η ζωή έχει πάντα μια πικρή γεύση, αφού στην πραγματικότητα πρόκειται για συναισθηματικά βαμπίρ που καιροφυλακτούν για τις αδυναμίες των άλλων. Αυτός είναι ο πιο τοξικός τρόπος ζωής που μπορεί να φανταστεί κανείς.   

Όλα αυτά οδηγούν σε μεγάλες ψυχικές ταλαιπωρίες, σε αγανάκτηση και δυστυχία. Με άλλα λόγια, το Δραματικό Τρίγωνο κάνει κακό σε όλους τους εμπλεκόμενους. Περιττό κακό..

«Το Θύμα δεν είναι στην πραγματικότητα όσο αβοήθητο νιώθει, ο Σωτήρας στην πραγματικότητα δε βοηθά, και οι κατηγορίες του Διώκτη είναι στην πραγματικότητα ανυπόστατες».

Παρ’ όλ’ αυτά συνεχίζουμε να επαναλαμβάνουμε τα συμπεριφορικά αυτά μοτίβα, μέχρι να τα συνειδητοποιήσουμε και να σταματήσουμε να τα επαναλαμβάνουμε.

Αν είμαστε «επαγγελματίες» Θύματα, θα αναζητούμε πάντοτε τους Θύτες και τους Σωτήρες μας για να συμπληρώσουν το δράμα και την απελπισία μας. Αν είμαστε «επαγγελματίες» Σωτήρες, μπορούμε να διαισθανθούμε ένα Θύμα από χιλιόμετρα μακριά, και θα τρέξουμε κατευθείαν στην τοξική δίνη του, όσο πιο γρήγορα μπορούμε, για να βυθιστούμε στη συνέχεια στους χειρισμούς και στα παιχνίδια του μυαλού τους..  

Αλλά είναι σημαντικό, να αναγνωρίσουμε  τουλάχιστον πως εξελίσσονται αυτές οι (αυτο)καταστροφικές συνήθειες και να είμαστε ειλικρινείς στο ρόλο που παίζουμε εμείς προσωπικά σε τέτοιου είδους καταστάσεις.

Πόσο οικεία σας φαίνονται όλα αυτά;

Η ασθένεια ως πνευματικό ταξίδι

Δεν είναι εύκολο πράγμα να αλλάξεις την οπτική κάποιου για την ασθένειά του. Μερικές φορές είναι αυτή που του δίνει την ταυτότητά του και την προσοχή. Ίσως αυτή αποτελεί απόδειξη για το πώς αντιλαμβάνεται ότι είναι η ζωή και πως λειτουργεί ο κόσμος. 

  

Μετατόπιση παραδείγματος σημαίνει να ξεπερνάς όλο αυτό και να μην πιστεύεις τυφλά τις κοινές πεποιθήσεις. Πεποιθήσεις που ακούμε σε ολόκληρη τη ζωή μας. Όλα τα «θα ‘πρεπε» και  τα «οφείλεις» , όπως για παράδειγμα ο ορισμός ότι οι άνθρωποι της δεκαετίας του ‘80 πρέπει να είναι αυτό  ή εκείνο. Κι ότι αυτές οι πεποιθήσεις ορίζουν ακριβώς το πώς είναι τα πράγματα. Ίσως να μην υπάρχει ιατρική θεραπεία…  αλλά δες πόσο παραγωγική έχει υπάρξει η ζωή πολλών ανθρώπων…  

Όταν εισάγουμε την πνευματικότητα στη ζωή μας , η αντίληψη της πραγματικότητάς μας διευρύνεται. Όταν κατανοούμε ότι είμαστε ενέργεια. Όταν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το φόβο και να έχουμε μια ειλικρινή συζήτηση  με τον εαυτό μας γι’ αυτόν. Με ψυχραιμία και χωρίς τρόμο.

Πάντοτε θα αλλάζουμε οπτικές, αλλά το να επιτύχουμε μια πραγματική μετατόπιση παραδείγματος αποτελεί ένα γιγαντιαίο κατόρθωμα, κάτι για το οποίο ωστόσο είμαστε όλοι ικανοί. Ίσως είναι η σειρά σου.. 

Υποκουλτούρες θηλυκού και αρσενικού γένους  (μέρος B’)

Στις γυναίκες υπάρχει μια πρόσθετη πηγή συγκρούσεων, διότι αν συμπεριφέρονται σύμφωνα με τις κοινωνικές προσδοκίες, ο ρόλος τους ως γυναίκα είναι δευτερεύοντας, δεδομένου ότι η κοινωνική υπόληψη βρίσκεται στο αρσενικό. Αν όμως συμπεριφέρονται με τις ανδρικές αξίες για να αναγνωρισθούν κοινωνικά  (με επιθετικότητα, ανταγωνιστικότητα, αντοχή, σκληρότητα, κλπ) περιφρονούνται ως γυναίκες. Ως εκ τούτου, οι γυναίκες που είναι επιθετικές ή ανταγωνιστικές στη δουλειά για παράδειγμα, γίνονται σεβαστές από τους άντρες ως ίσες προς αυτούς, αλλά υποτιμούνται ως γυναίκες, ειδικά στο θέμα της δημιουργίας μιας σταθερής σχέσης, μια που δεν εντάσσονται στο θηλυκό τους ρόλο.  Τα δύο φύλα εκπαιδεύονται ώστε να δέχονται το συμπληρωματικό τους ρόλο μέσα στη σχέση, κάτι το οποίο επιτρέπει τη διατήρησή της, αλλιώς κατά κάποιον τρόπο, τιμωρούνται.

Επίσης, η ιδεολογία της κυριαρχίας αντανακλάται και στις σωματικές εμπειρίες, αναπτύσσοντας σε γενικές γραμμές, δυο βασικούς τρόπους για να αντιλαμβάνονται τα ερεθίσματα, τα συναισθήματα, ή ακόμα για να εκφράζουν τον ερωτισμό και τη σεξουαλική τους συμπεριφορά.

Στη ζωή και στην ερωτική πραγματικότητα της γυναίκας, μεγάλης σημασίας είναι  το σύνολο και στον άντρα η περιοχή των γεννητικών οργάνων. Έτσι ακόμα και οι ερωτικές φαντασιώσεις και των δύο περιστρέφονται γύρω  από τις έννοιες αυτές, κάτι που επεκτείνεται και στην ερωτική τους επικοινωνία.

Η επικοινωνία έχει διαφορετικές μορφές έκφρασης. Η ταυτότητα του άντρα χτίζεται σε μεγάλο βαθμό, βάση της ταυτοποίησής του με τα γεννητικά του όργανα, με το ρόλο της κυριαρχίας, με το εξωτερικό (το ξένο προς αυτόν, με τον εξωτερικό χώρο), με την εξωτερίκευση της έκφρασης, με τη δύναμη που του προσδίδει ο λόγος, ως έκφραση της δύναμης.

Η γυναίκα εκφράζεται με το σώμα της και με το λόγο, τα οποία  και τα δύο, φέρουν  μεγάλο συναισθηματικό περιεχόμενο, καθώς επίσης και με τη σιωπή. Δεδομένου ότι ο λόγος της γυναίκας έχει μικρή αξία σε κοινωνικό επίπεδο, το γεγονός αυτό την οδηγεί στο χτίσιμο  της ταυτότητά της βάση της εσωτερικότητάς της, καλλιεργώντας εκεί τα συναισθήματά της, και την  κρυφή της φαντασία. Η σιωπή θα  μπορούσε να ερμηνευτεί κάποιες φορές ως στάση αυτολογοκρισίας, αλλά επίσης και ως ένα εσωτερικευμένο τόπο επανάστασης και πάλης ενάντια στην πραγματικότητα, στην οποία εξεγείρεται αλλά  και προστατεύει τον εαυτό της, όντας ελεύθερη να σκέφτεται ό,τι θέλει.

Έχει μάθει από μικρή ότι δεν έχει σημασία αυτό που λέει, ότι δεν αξίζει να την ακούσουν. Και μία από τις εργασίες που συντελούνται συστηματικά στις γυναικείες θεραπευτικές ομάδες –και κυρίως σε βασικό επίπεδο- είναι η εμπιστοσύνη στο λόγο τους και η αυτοεκτίμηση. Είναι τυπικό να συναντάει κανείς γυναίκες στις ομάδες αυτές, που δεν τολμούν να πουν αυτό που σκέφτονται γιατί «είναι χαζομάρα» ή «δεν ενδιαφέρει κανέναν».

Ο λόγος συνήθως φέρει μεγάλο συναισθηματικό φορτίο, συνδέεται στενά με την καθημερινότητα, την πρακτικότητα και περιλαμβάνει το συλλογικό. Ο άνδρας χρησιμοποιεί περισσότερο τις αφηρημένες έννοιες, προτιμά να μιλά για το ξένο από τα δικά του συναισθήματα, χρησιμοποιεί ένα σκεπτικό πιο γραμμικό και εκτιμά τη γλωσσική ακρίβεια.

Όλα αυτά δυσκολεύουν την επικοινωνία μεταξύ τους. Είναι ξεκάθαρο ότι εκτιμάται  ο αντρικός τρόπος έκφρασης και ότι η γλωσσικο-συναισθηματική έκφραση της γυναίκας δε γίνεται κατανοητή ακόμα κι όταν προσπαθεί να εκφράσει μέσω αυτής της οδού την απογοήτευσή της για την καθημερινή έλλειψη επικοινωνίας. Για παράδειγμα, όταν λέει «ποτέ δε μου χαρίζεις λουλούδια», «δε με αγαπάς καθόλου», οι εκφράσεις όπως ποτέ, τίποτα, τα πάντα κλπ μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην επικοινωνία γιατί σύμφωνα με τον άλλο τρόπο σκέψης θα έπρεπε να χρησιμοποιεί όρους όπως «σχετικά», «με μεγαλύτερη η μικρότερη συχνότητα», «αρκετά» κλπ, κι αυτό  εμποδίζει την έμμεση συναισθηματική έκφραση του  αιτήματος («δώσε μου σημασία», «αγάπα με»).

Επίσης, η γλώσσα του σώματος είναι  ένας άλλος σημαντικός τρόπος έκφρασης της γυναίκας. Όταν ο λόγος δεν έχει μεγάλη σημασία, χρησιμοποιεί το σώμα ως μέσο έκφρασης των συναισθημάτων της. Και πάλι, πολλές από τις εκφράσεις της δε γίνονται κατανοητές και αυτή η ασυνεννοησία καλύπτεται με τη χρήση μειωτικών ετικετών όπως αυτή της «υστερικής».

Στη γυναίκα ευνοείται και επιτρέπεται περισσότερο απ’ ότι στον άνδρα η σωματική έκφραση, η αβρότητα στις κινήσεις, η ευελιξία. Στους κλασικούς χορούς για παράδειγμα, ο άνδρας οδηγεί και η γυναίκα πρέπει να ξέρει πώς να προσαρμόζεται και να αφήνεται στην καθοδήγησή του. Το σώμα βοηθάει επίσης τη γυναίκα στο να εκφράσει την επιθυμία της, ως ένας τρόπος για να προσελκύσει και να αναγνωριστεί στη διαδικασία της αποπλάνησης. Ο άντρας, αντίθετα, γοητεύει  κατά κύριο λόγο, με την ομιλία, ή με το σύνολο των  ψυχο-σωματικών χαρακτηριστικών του, ή με την προσωπικότητά του. Το σώμα του άνδρα συνήθως παρουσιάζει μια εικόνα πιο άκαμπτη, σκληρή (η οποία συγχέεται συχνά με την έκφραση δύναμης), συναισθηματικά ανέκφραστη. Και μία από τις απαραίτητες εργασίες   που συντελούνται με τους άντρες στο πλαίσιο της θεραπείας, είναι η έκφραση των συναισθημάτων καθώς επίσης και η εκμάθηση της σωματικής επικοινωνίας.

Υποσυνείδητα, όπως όλες οι άλλες εκδηλώσεις που αναφέρονται πιο πάνω, ενώνονται οι θηλυκές και οι αρσενικές αξίες, στις κινήσεις του σώματος. Στις ασκήσεις που πραγματοποιούνται αποκαλύπτεται ότι κάθε κίνηση εμπεριέχει συναισθήματα, και αποσκοπούν στο να γίνουν συνειδητά  αυτά που νιώθουμε  σε συναισθηματικό επίπεδο.

Ορισμένες γυναίκες  εκφράζουν την εξής σύγκρουση κατά τη διάρκεια των ασκήσεων: «νιώθω  άβολα κάνοντας κινήσεις γρήγορες, μου προκαλούν άγχος, θα προτιμούσα να κινούμαι αργά αλλά είμαι υποχρεωμένη να κινούμαι γρήγορα». Πιθανόν  το παράδειγμα αυτό εκφράζει τη σύγκρουση που βιώνουν ορισμένες γυναίκες όταν υιοθετούν «αρσενικές» αξίες ως μέσο αυτοεκτίμησης.

Η προσωπική σύγκρουση πάει πολύ πιο βαθειά και  μπορεί να παρατηρηθεί εύκολα ο τρόπος με τον οποίο κατά την επικοινωνία των δύο φύλων αναπαράγονται οι σχέσεις δύναμης ή οι σαδομαζοχιστικές σχέσεις. Σε μια προσποιητή  επικοινωνία μέσω κινήσεων του σώματος σε δυάδες, ζητείται από ένα άτομο εκ των δύο να επικοινωνεί συστηματικά με ένα είδος κινήσεων –για παράδειγμα: αργές – και το άλλο με τις αντίθετες κινήσεις – γρήγορες. Φυσικά, εκείνος που επικοινωνεί με κινήσεις  που εκφράζουν ενεργητικότητα, ταχύτητα, άνοιγμα, καθοδήγηση, συνήθως απελευθερώνει μια επιθετικότητα , ένα «σαδισμό» - είτε πρόκειται για τη γυναίκα, είτε για τον άνδρα- και  ο άλλος νιώθει καταπιεσμένος. Όταν οι ρόλοι αλλάζουν, η σχέση δύναμης αντιστρέφεται.

Προφανώς αυτό που πραγματοποιείται  είναι η συνειδητοποίηση  όλων των παραπάνω και η συνειδητή δουλειά προς την ενσωμάτωση όλων των ειδών των κινήσεων ως απαραίτητες για την προσωπική τους εξέλιξη και επικοινωνία, αλλάζοντας τη σχέση δύναμης σε μια σχέση ίσου προς ίσο, με σεβασμό στη διαφορετικότητα, και λαμβάνοντας υπ’ όψιν  τις ανάγκες έκφρασης κάθε ατόμου, ανάλογα με τη στιγμή.

από το βιβλίο Psicoerotismo femenino y masculino, της Fina Sanz

Υποκουλτούρες θηλυκού και αρσενικού γένους  (μέρος Α’)

Οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στο δυτικό πολιτισμό δεν είναι μόνο  βιολογικές, αλλά, μέσω της διαδικασίας της κοινωνικοποίησης , διαμορφώνονται δύο κοσμοθεωρίες, δύο βασικές φόρμες για να βιώσει και να αντιληφθεί κανείς τον κόσμο: δύο υποκουλτούρες αρσενικού (Α) και  θηλυκού (Θ) γένους.

Στην πατριαρχική δομή, η υποκουλτούρα αρσενικού γένους είναι η κυρίαρχη και η ιδεολογία της επηρεάζει τόσο την καθημερινή ζωή όσο και την εκπόνηση των επιστημονικών θεωριών.

Η πιθανότητα της ύπαρξης μιας θηλυκής κοσμοθεωρίας δεν προβλέπεται καν. Στην περίπτωση αυτή, συμβαίνει σε γενικές γραμμές ό,τι και μεταξύ των εποίκων και των ντόπιων  στις αποικιακές χώρες. Οι πρώτοι προφανώς αγνοούν τις αξίες των δεύτερων, οι οποίοι υποτιμούνται όταν αξιολογούνται με πρότυπα συμπεριφοράς ξένα προς αυτούς (κάτι που μπορεί να ειπωθεί και στην περίπτωση που σε μια χώρα δε συνυπάρχουν με ίσους όρους και σεβασμό διαφορετικές εθνικότητες). Είναι ακόμα συχνό, οι άνθρωποι που έχουν αποικηθεί να χάνουν τις αναφορές της ταυτότητάς τους και να δέχονται  τις ηθικό-δεοντολογικές αξίες του έποικου ως μέσο αποτίμησης της προσωπικής αξίας και ύπαρξης σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στο δυτικό κόσμο. Οι όροι του φυσιολογικού, οι κανόνες κλπ, προέρχονται από την επιβολή της πατριαρχικής κοινωνίας.  Έτσι, ο κόσμος της γυναίκας αγνοείται, ακόμα κι από τις ίδιες τις γυναίκες, οι οποίες αναζητούν την ταυτότητά τους σε παραλληλισμό με αυτή των ανδρών.

Αυτές οι υποκουλτούρες, για τις οποίες γίνεται λόγος, δεν είναι προϊόν της βιολογικής ντετερμινιστικής φύσης, όπως θα ισχυρίζονταν εκείνοι που επιθυμούν να διατηρήσουν την κοινωνική ακινησία. Η βιολογία είναι ένας βασικός καθοριστικός παράγοντας που μας καθιστά ευτυχώς διαφορετικούς, αλλά αλληλένδετο με το γεγονός αυτό είναι η δομή των ρόλων που υπάρχουν στο δυτικό πολιτισμό, και διδάσκονται  μέσα από τους παράγοντες κοινωνικοποίησης (οικογένεια, σχολείο, μέσα ενημέρωσης, κλπ) κατά τη διάρκεια μιας διαφορετικής εκπαιδευτικής διαδικασίας για άντρες και γυναίκες.

Όταν κάνουμε λόγο για υποκουλτούρες Α και Θ, λαμβάνεται πάντα υπ’ όψιν η κοινωνική δομή με τις διαφορετικές τάξεις. Επίσης υπάρχουν πολλοί άντρες που είναι καταπιεσμένοι, αλλά μέσα στην ίδια αυτή κοινωνική τάξη, η γυναίκα θα βρίσκεται σε μια κατώτερη θέση στην κλίμακα, ή για το θέσουμε διαφορετικά:  κάτω από τον πιο εξαθλιωμένο άντρα,  βρίσκεται η γυναίκα του. Φυσικά υπάρχουν γυναίκες διαφορετικών κοινωνικών τάξεων, αλλά πάνω από τις κοινωνικές τάξεις, τα κοινωνικοοικονομικά επίπεδα, τη συμμετοχή σε ένα περιβάλλον αγροτικό ή αστικό ή οποιαδήποτε άλλη ένδειξη που μπορεί να ποικίλει, ο κόσμος των ανδρών και εκείνος των γυναικών έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά σε σχέση με  το φύλο στο οποίο ανήκουν και τις κοινωνικές προσδοκίες που έχουν από κοινού. Οι άλλες παράμετροι αλλάζουν με βάση τα κοινά χαρακτηριστικά κάθε υποκουλτούρας.

Για να δούμε πως διαμορφώνονται αυτά τα βασικά ή κοινά χαρακτηριστικά.
Οι ανθρώπινες συμπεριφορές μπορούν να δομηθούν γύρω από ένα διπολικό άξονα.  Έτσι για παράδειγμα έχουμε:
Δύναμη                              Αδυναμία
Ασφάλεια                           Αμφιβολία
Δραστηριότητα                   Παθητικότητα
Ταχύτητα                            Βραδύτητα

Οι άνθρωποι όμως δεν είναι αποκλειστικά δυνατοί ή αδύναμοι, δραστήριοι ή παθητικοί, όπως και δεν είναι λευκοί ή μαύροι, παρ’ όλο που το διατυπώνουμε έτσι. Μεταξύ αυτών των δύο άκρων, έχει διάφορες εντάσεις λευκού ή μαύρου, δύναμης ή αδυναμίας. Καθώς επίσης και όταν λέμε ότι ένα άτομο είναι ασφαλές ή ανασφαλές, αναφερόμαστε σε ένα βαθμό ασφάλειας ή ανασφάλειας υποκειμενικό και σχετικό, συγκριτικά με άλλα άτομα, και όχι με απόλυτους όρους. Το ίδιο λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε και για το δίπολο:

Το αρσενικό                       Το θηλυκό.

Η έννοια της αρρενωπότητας ή της θηλυκότητας και των αντίστοιχων ρόλων  είναι μια κοινωνικοπολιτισμική κατασκευή, που σε άλλες κοινωνίες (μη δυτικές), δε θα είχε την ίδια σημασία με αυτήν που παρουσιάζουν οι ανθρωπολογικές  μελέτες ή  με αυτές της κλασικής κοινωνικής ψυχολογίας.

Στη δυτική κοινωνία, κάτω από τη δομή της, εμπεριέχονται αξίες και ρόλοι , μορφές αντίληψης και σκέψης εν ολίγοις, που συνθέτουν μια κοσμοθεωρία, η οποία  τοποθετεί τους ανθρώπους στον κόσμο των γυναικών και στον κόσμο των ανδρών.

Για να γίνει αυτό, η διαδικασία κοινωνικοποίησης είναι διαφορετική για τα δύο φύλα. Οι αξίες που διδάσκονται  στον καθένα ως «αντρικές» ή «γυναικείες»  είναι διαφορετικές, μοναδικές και αντιστοιχούν σε έναν από τους πόλους του παραπάνω άξονα. Έτσι για παράδειγμα: 

Το αρσενικό = άντρες                    Το θηλυκό= γυναίκες

Δύναμη                                           Αδυναμία
Ενεργητικότητα                               Παθητικότητα
Υποκίνηση                                      Δεκτικότητα     
Ταχύτητα                                         Βραδύτητα
Επιθετικότητα                                  Τρυφερότητα

Και κατά συνέπεια, με ό,τι θεωρείται αξία αρσενική ή θηλυκή, διδάσκεται στον καθένα να συμπεριφέρεται με βάση τους συγκεκριμένους ρόλους. Αν για τον κόσμο των ανδρών είναι σημαντική η επιθετικότητα ή η ικανότητα, τους διδάσκουν να είναι επιθετικοί μέσα από παιχνίδια ανταγωνιστικά, βίαια και πολεμοχαρή. Αν είναι σημαντική η δύναμη, τους διδάσκει αυτό που θεωρεί ότι χρειάζεται για να είσαι δυνατός: να μην κλαίει, να μην εκφράζει συναισθήματα όπως η τρυφερότητα, να μην φαίνεται ανασφαλής, κλπ. Το ίδιο συμβαίνει και στη διαπαιδαγώγηση της γυναίκας, όμως με τις αξίες και τους ρόλους αντεστραμμένους.  Της διδάσκουν να είναι τρυφερή, μητρική και στοργική. Της δίνουν κούκλες και αντικείμενα για να τα φροντίσει, να τα πλύνει, να τα ντύσει. Της διδάσκουν να είναι δεκτική στις εξωτερικές  απαιτήσεις μέσα από παιχνίδια που την εισάγουν στις δουλειές του σπιτιού: κουζινούλες, παιδικές μηχανές ραψίματος κλπ. Την ενθαρρύνουν να σέβεται, να υπακούει, να δέχεται και να καλλιεργεί συναισθήματα «γυναικεία» (μπορεί να κλάψει, αλλά όχι να επιτεθεί).

«Το αρσενικό» και «το θηλυκό» συστήνουν τη δομή της ταυτότητας του άντρα και της γυναίκας, αυτό με το οποίο ο καθένας ταυτίζεται βαθειά και αντιπροσωπεύει  ένα συναισθηματικό πλαίσιο δύσκολο να αλλάξει μόνο με την ενήλικη ιδεολογική κριτική, δεδομένου ότι έχει αποκτηθεί σε πολύ πρώιμες ηλικίες και δημιουργεί συγκρούσεις στις αφομοιωμένες συναισθηματικές δομές και στην ορθολογιστική σκέψη.  Αυτή η «αρρενωπότητα» ή «θηλυκότητα», με τον καιρό μπορεί να μετατραπεί σε ένα ανελαστικό  πρότυπο συμπεριφοράς, ένα είδος ασπίδας ολοένα και πιο  άκαμπτο, που εμποδίζει τη ρευστή επικοινωνία σε προσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο.

Αυτό από μόνο του είναι μια πηγή ατομικών συγκρούσεων. Οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη σε διάφορες στιγμές της ζωής μας, να εκφραζόμαστε με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, με τρόπο «αρρενωπό» ή «θηλυκό», να νιώθουμε δυνατοί ή αδύναμοι, να εκφραζόμαστε  με τρόπο τρυφερό ή επιθετικό – ανάλογα με το χρόνο, το χώρο ή σε σχέση με τι ή με ποιον-, να επιθυμούμε να ενεργήσουμε με βραδύτητα ή ταχύτητα, να αισθανθούμε τολμηροί ή να νιώσουμε και να εκφράσουμε το φόβο μας , χωρίς αυτό να εμπεριέχει υποχρεωτικά χροιά θετική ή αρνητική. 

(...συνεχίζεται)


από το βιβλίο Psicoerotismo femenino y masculino, της Fina Sanz

Η τεχνολογία στην υπηρεσία των παιδιών με αναπηρία

Πολλές είναι οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί και αποδεικνύουν τη σπουδαιότητα της εκμάθησης ενός μουσικού οργάνου κατά την παιδική ηλικία και τα οφέλη που αποφέρει αυτή σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης του παιδιού.

Πιο συγκεκριμένα, όσο πιο νωρίς ένα παιδί αρχίσει να ασχολείται με τη μουσική, τόσο περισσότερο επηρεάζεται η ανάπτυξη του εγκεφάλου του.

Στις μέρες μας, πραγματοποιείται η εξέλιξη μιας εφαρμογής που αφορά την εικονική πραγματικότητα (Virtual Reality) και τον τρόπο που αυτή μπορεί να τεθεί στην υπηρεσία ενός ατόμου με αναπηρία, για την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου.

Περισσότερες λεπτομέρειες ακολουθούν στο παρακάτω άρθρο και στο επισυναπτόμενο βίντεο :

http://www.lifo.gr/now/digital-life/58540

 ευχαριστώ πολύ για το άρθρο, Εύη (:

"... και τι θα πουν οι άλλοι;"

Δύσκολο θέμα το συγκεκριμένο, αφού πολλοί από εμάς έχουμε μάθει να ακολουθούμε τους άγραφους κανόνες της κοινωνίας…

"Τι θα πουν οι γείτονες;"

"Τι θα σκεφτεί η μητέρα μου;"

Δε μπορούμε να ασκήσουμε κανέναν έλεγχο στο τι σκέφτονται ή λένε οι άνθρωποι για εμάς. Αντίθετα, όταν η προσοχή μας επικεντρώνεται στο να ανησυχούμε γι’ αυτό, ή ακόμα όταν υπερασπιζόμαστε ή δικαιολογούμε τον εαυτό μας, συντελείται μια τεράστια διαρροή ενέργειας.

Το να μη νοιαζόμαστε για το τι σκέφτονται ή λένε οι άλλοι για εμάς, δε σημαίνει ότι δε νοιαζόμαστε για αυτούς. Σημαίνει ότι νοιαζόμαστε για τον εαυτό μας και ότι δε θέτουμε τους άλλους ως προτεραιότητα, πριν από τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, και ειδικά σε βάρος του εαυτού μας.

Η ανησυχία προκαλεί άγχος, το οποίο οδηγεί σε ενεργειακό μπλοκάρισμα. Ως συνέπεια τούτου, δε ζούμε στο εδώ και στο τώρα.

Προσεγγίζοντας την υγεία μας με ολιστικό τρόπο, φροντίζουμε να είμαστε παρόντες σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα. Χωρίς ενοχή ή ντροπή ή μομφή, διερευνούμε πώς μπορούμε να είμαστε πιο υγιείς, πιο ευτυχισμένοι, πιο εναρμονισμένοι σε όσο το δυνατόν περισσότερους τομείς της ζωής μας.  

Καλή σας μέρα!

Μια επιστολή της Dr. Clarissa Pinkola Estés

Η Dr. Clarissa Pinkola Estés είναι μια αμερικανίδα ποιήτρια, γιουνγκιανή ψυχαναλύτρια και μετα-τραυματική ειδικός με κλινκή εμπειρία 40 ετών.

Είναι συγγραφέας διάφορων βιβλίων εκ των οποίων το «Women who run with the wolves: Myths and Stories of the Wild Woman Archetype» (Γυναίκες που τρέχουν με τους λύκους: Μύθοι και ιστορίες του γυναικείου αρχέτυπου). Το βιβλίο αυτό έχει μεταφραστεί σε 19 γλώσσες.

Διατηρεί μια προσωπική σελίδα στο facebook, όπου παραθέτει αποσπάσματα από τα χειρόγραφά της. Η πιο πρόσφατη ανάρτηση αγγίζει ένα θέμα που είναι πολύ κοινό για την ελληνική πραγματικότητα, δεδομένου ότι είναι πολλοί εκείνοι που αναπόφευκτα, από κάποια στιγμή και μετά, θα αναγκαστούν να φροντίσουν τους γονείς τους ή άλλους ηλικιωμένους συγγενείς.

Τι γίνεται όμως όταν οι σχέσεις μας με τους ανθρώπους αυτούς που τώρα μας χρειάζονται έχουν περάσει δια πυρός και σιδήρου;

Πόσο «υποχρεωμένος» πραγματικά είναι κάποιος να φροντίσει εκείνον που αντί για αγάπη προσέφερε πόνο και πληγές;

Πηγή: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=10152696281838635&id=29996683634&substory_index=0

"Αγαπητές Γενναίες Ψυχές : Τι γίνεται με το θέμα της φροντίδας ηλικιωμένων γονιών, οι οποίοι έβλαψαν τα ίδια τους τα παιδιά …

Ένα ερώτημα που δεν έχει μια απάντηση που ταιριάζει σε όλους.. και/αλλά θα προσφέρω αυτήν την καθοδήγηση για να μπορέσετε να σταθμίσετε προσεκτικά τις πραγματικότητες μέσω, όχι μόνο του εγωισμού που κρατά ένα αρχείο μνήμης όλων των ειδών, αλλά και μέσω της ίδιας σας της ψυχής και της ικανότητάς της να βλέπει πολλά γεγονότα πάνω στη γη από μια προοπτική που περιλαμβάνει

--την προσωπική σας άποψη για το πεπρωμένο σας
--την ελεύθερη βούληση
--και το γεγονός ότι όντας βαθιά ριζωμένοι στο πιο όμορφο πεδίο δυνάμεων εδώ στη γη, αρκετά συχνά περιλαμβάνεται η εκμάθηση… κάποτε πραγματικά ευχάριστη και κάποτε επώδυνη όσο ο θάνατος.

Έτσι , από προσωπική εμπειρία και πολύ χρόνο ακούγοντας ασθενείς με την υποχρέωση να κάνουν παρόμοιες επιλογές…

Συστήνω ανεπιφύλακτα, πως αν κάποιος αισθάνεται  ότι πρέπει να φροντίσει ένα πρόσωπο, το οποίο του προσέφερε πολύ δύσκολες στιγμές, ότι δεν υπάρχουν «πρέπει» για όλα και ότι δε χρειάζεται να προσποιείται τίποτα για να «φαίνεται» στους άλλους «καλός άνθρωπος».  

Ανεξάρτητα από τις τροχιές της ζωής μας, έχουμε επιλογές: να στηρίξουμε ή όχι. Να φροντίσουμε ή όχι. Να βοηθήσουμε ή όχι. Να νοιαζόμαστε, αλλά να μην είμαστε κοντά. Να μη νοιαζόμαστε και να βοηθήσουμε όπως μπορούμε. Το μόνο πράγμα που θα ‘θελα να τονίσω είναι ότι οι περισσότεροι, πρέπει να ενεργούν με τρόπο που η ψυχή τους εγκρίνει, παρά την αγωνία του εγωισμού.  Συχνά υπάρχει μια πολύ σαφέστερη, καθαρότερη διαδρομή. Ακόμα κι αν το κόστος της είναι πολύ υψηλό. Η σωστή επιλογή από την άποψη της ψυχής, είναι ανεκτίμητη.

Εγώ και τόσοι πολλοί άλλοι βιώσαμε ακραίες και δύσκολες καταστάσεις ως παιδιά και ως ενήλικες. Όμως/και, καθώς ωριμάζουμε, που σημαίνει να αναγκάζουμε τον εαυτό μας να κάνει τη σκληρή δουλειά του να «βλέπει» και πέρα από το εγώ του… βλέπουμε συχνά ότι είμαστε «μεγαλύτεροι», πιο διορατικοί και πιο οξυδερκείς (και συχνά πολύ πιο συγκροτημένοι) από αυτούς που είναι γηραιότεροι από εμάς – ακόμα κι όταν ήμασταν μικρά παιδιά.

Αυτή η διορατικότητα που ανθίζει, αρχίζει να φέρνει την προοπτική, που μας επιτρέπει να έχουμε μια πανοραμική θέα, όπως το ονομάζω, όχι μόνο της πληγής και του πόνου, αλλά και από την άποψη της ψυχής, της αίσθησης της υπόσχεσης που φέρουμε πριν ακόμα έρθουμε στη γη… και πώς να κρατήσουμε αυτήν την υπόσχεση, μαθαίνοντας να βρίσκουμε τρόπους να βοηθήσουμε εμάς και τους άλλους

 – όχι παρά, αλλά εξαιτίας – των ταλαιπωριών που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε, έρποντας και με το κεφάλι κάτω, για τόσο πολύ καιρό.

Όταν τελικά μπορούμε να ξεφύγουμε και να πατήσουμε στα πόδια μας.. η πανοραμική οπτική μας/η οπτική της ψυχής, που με τόση δυσκολία κερδίσαμε, συχνά στέκεται σε έντονη αντίθεση στην πολύ μικρότερη ή στενότερη ή «ανειλικρινή» οπτική που μπορεί να είχε/είχαν ο/οι γονιός/γονείς του.

Η απόφαση να βοηθήσει κανείς κάποιον που έκανε κακό, έρχεται από μια εντελώς άλλη πτυχή της ψυχής, από αυτό που αποκαλούμε «πραγματικός εαυτός», που δεν κρατάει βιβλίο χρεών και υποχρεώσεων των άλλων, αλλά ευδοκιμεί στη συμπόνια.

Η τραγωδία της κακοποίησης είναι ότι για το άτομο που την υπέστη, είτε ήταν για ένα μήνα, μισό χρόνο, ή χρόνια ολόκληρα, χρειάζεται επίσης πολλά χρόνια ανάλυσης, δουλειάς, ανάκτησης συνεκτικών εμπειριών, σωστά όρια, αγάπη –και όρια που τίθενται από τον σοφότερο όλων, την ψυχή.

Για εκείνους που έχουν κακοποιηθεί αποτελεί συχνά έκπληξη ότι ο θύτης συνήθως έχει μικρό ή καθόλου έλεγχο στο κέντρο του εγκεφάλου που διέπει την αβρότητα, την ενσυναίσθηση, τη δεκτικότητα των λεπτομερειών της ζωής και των συναισθημάτων των άλλων.  Αυτό δεν είναι εσκεμμένο, αλλά φαίνεται να πρόκειται για χημική ανωμαλία του εγκεφάλου.. και κάποιες φορές με εργαλεία εκμάθησης και ενίοτε με κάποια χημική βοήθεια , το άτομο μετατρέπεται από αστόχαστο, θυμωμένο, παρορμητικό σε ένα πιο λογικό άτομο που μπορεί να ακούει και να υπολογίσει και τους άλλους, εκτός από τον εαυτό του.

Όλα αυτά σημαίνουν, ότι η διαταραχή δεν είναι εσκεμμένη κι ότι αν κάποιος επεξεργάζεται τα πράγματα μόνο με τον εγωισμό, θα νιώθει σύγχυση και θυμό. Το οποίο είναι αποδεκτό. Ως στάδιο. Αλλά όχι ως μόνιμη κατάσταση.

Απλά να αναφέρω τις επιλογές που όλοι έχουμε – όλες τις άλλες οπτικές απόψεις που η κατάσταση μας εμποδίζει να δούμε. Το να φροντίσουμε το παιδικό πνεύμα είναι απαραίτητο για να μπορέσουμε να φροντίσουμε είτε κάποιον προκλητικό, είτε κάποιον δύσκολο είτε κάποιον αγαπημένο. Η γλυκύτητα ή η απουσία της από τον «ασθενή» δεν καθιστά ευκολότερη την πορεία από τη μακρά ασθένεια στο θάνατο. Στην πραγματικότητα, αν υπάρχει αγάπη, η θλίψη είναι εξίσου μεγάλη για εκείνους που δεν την ένιωσαν, γνωρίζοντας ότι η τελευταία ευκαιρία για κάτι τέτοιο έχει περάσει.

Για εμένα και για πολλούς άλλους, η επιλογή να συμπορευτώ, να βοηθήσω, να στηρίξω με κάθε  δυνατό τρόπο, συμπεριλαμβανομένου του να ζω μαζί, να ταΐζω, να προσέχω, να συνοδεύω παντού κι όπου χρειαστεί, αποτελεί συγκατάθεση στον πόνο που προκαλεί το να βρίσκεσαι δίπλα σε κάποιον εν δυνάμει «πικρόχολο», δεδομένου ότι τώρα έχουμε πόρους ψυχής που ως παιδιά δεν είχαμε..  κάτι, το οποίο θα μας κοστίσει λιγότερο από το να κοιτάξουμε κάποια στιγμή πίσω στον εαυτό μας και να συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούσαμε, αλλά δε βοηθήσαμε έναν άνθρωπο σε απόλυτη ανάγκη.

Και όμως, παρ’ όλ’ αυτά, ο καθένας έχει κάθε δικαίωμα να αποφασίσει πως θα πορευτεί. Ή όχι. Και αυτό που ξέρω καλά είναι ότι επιλέγουμε αυτό που θα ικανοποιήσει την ψυχή, και όπως κρίνεται απαραίτητο, να τεθούν τα απαραίτητα όρια/περιορισμοί, από την άποψη του χρόνου που θα δαπανήσουμε, την εγγύτητα και άλλα… και να ζητήσουμε πολλή βοήθεια από τους άλλους, αν το φορτίο είναι πολύ μεγάλο.

Σε όλα, να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας. Μπορεί να είναι ναι, όχι, ίσως, τώρα, αργότερα, σύντομα, αμέσως, κάθε μέρα για το οτιδήποτε.

Πιστεύω έντονα, καθώς έχω περάσει τη δική μου κατάσταση καθώς και πολλών αναλυόμενων, ότι παρ’ όλες τις σκληρές λέξεις τις «εκφράσεις αηδίας» και τη ψυχρή πικρότητα του γονέα, ήθελα να θυμάμαι ότι είχα δει αποδείξεις της καθαρής ψυχής αυτού του ανθρώπου, σε παράξενες στιγμές κατά τη διάρκεια των 9 δεκαετιών που έζησε.. ότι η ψυχή σε απρόβλεπτες στιγμές, αποκαλύπτεται με λέξεις ή με κάτι στιγμιαίο αλλά όμορφο, πριν η ψυχή βυθιστεί ή σπρωχτεί πάλι πίσω από την επιφάνεια.. ότι η ψυχή του ατόμου αυτού παρέμενε ζωντανή μέσα του, και ένιωσα τη βαθιά οδύνη της ψυχής, γιατί δεν της επιτράπηκε ποτέ να καθοδηγήσει εκείνη. Ένιωσα ότι μπορούσα να μεταχειριστώ την ψυχή σωστά και με αξιοπρέπεια, με τρόπο που το άτομο που την έφερε, δε θα μπορούσε ποτέ.

Ήταν δύσκολο; Είναι ο πάπας καθολικός; Περιφέρονται αρκούδες στο δάσος; Ναι.

Άξιζε για τις δύο ψυχές να αγωνίζονται μαζί, από κοινού; Η απάντηση η δική μου και πολλών άλλων είναι : Πολύ Πολύ Ναι.

Αυτή είναι η ταπεινή μου άποψη για τις επιλογές που μπορεί να κάνει κάποιος, μόνιμες ή μη, συνοδεύοντας κάποιον ως το τέλος της ζωής του.

Υπάρχουν πολλές ψυχές στη γη που πρέπει να κάνουν παρόμοιες επιλογές ή που τις έχουν ήδη κάνει.. και για να μιλήσω για τον εαυτό μου, χαίρομαι ιδιαίτερα που τόσοι πολλοί άλλοι έχουν αμοιβαία και τρυφερά αισθήματα με τους γονείς τους. Έχω παρατηρήσει ότι αυτοί οι γιοι και οι κόρες και τα εγγόνια, είναι ακριβώς εκείνες οι ψυχές που έχουν τη μεγαλύτερη συμπόνια για εκείνους από εμάς που δεν έχουν μνήμες μιας όμορφης αμοιβαίας σχέσης.

Ο κόσμος είναι ένας μυστηριώδης τόπος, όπως είναι και οι σχέσεις, ειδικά όταν κάποιος συνειδητοποιεί ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να δεις… πολλοί τρόποι να καταλάβεις. Όπως λέω συχνά: αν όλα μπορούσαν να ‘ναι κατανοητά, όλα θα μπορούσαν να συγχωρηθούν.

Και ξέρω ότι μοιάζει με αφορισμό όταν βρισκόμαστε σε διάφορετικά στάδια εκμάθησης της ζωής … αλλά αυτό είναι το φορτίο της ψυχής, όπως το γνωρίζω. Ότι προσπαθούμε προς αυτό με πρόθεση, ακόμα κι αν αποτύχουμε. Η προσπάθεια είναι το μανιατό των εργασιών της ψυχής πάνω στη γη.  

Για την καθεμιά. Για τον καθένα. Ο τρόπος που του ταιριάζει για τώρα είναι διαφορετικός και προσωπικός.. και επίσης ταιριάζει στο πιο ήρεμο και ξεκούραστο για την καρδιά τους μέλλον.

Και πάλι, υπάρχουν πάντα, πολλά περισσότερα να πει κανείς και να μάθει..

Και με την αγάπη, παντού και πάντα ό,τι μπορούμε να αγαπάμε, και με άθικτα όρια αν χρειαστεί, αλλά και πάντα με μια ζεστή φωτιά στην μικρή κουζίνα της καρδιάς.

dr.e"